مقطع: دکتری تخصصی (PhD) سال: 1403
رشته: حقوق – حقوق کیفری و جرمشناسی
پدیدآور: امیر حسین خسروآبادی استاد راهنما: باقر شاملو استاد مشاور: رحیم نوبهار ؛ علی صفاری
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق
امروزه سیاستگذاری کیفری ناعادلانه به یک «معضل اجتماعی» تبدیل شده است؛ به نحوی که بخش قابل توجهی از ناکارآمدی حقوق کیفری به جرمانگاری ناعادلانه و اعمال تبعیضآمیز سیاستهای کیفری بر بزهکاران فرودست حسب طبقه اجتماعی، نژاد، مذهب، جنسیت و نظیر آنها اختصاص یافته است. قواعد تبعیضآمیز در مرحله جرمانگاری و شناسایی اهلیت جنایی موجب محدودیتهای ناروا نسبت به شهروندان میشود و پایههای مشروعیت نظام عدالت کیفری را متزلزل میکند. «سیاستگذاری کیفری» نهادی اجتماعی است که از طریق جرمانگاری و تضمین آن با استفاده از ابزارهای قهری و قانونی، به صیانت از ارزشهای بنیادین اجتماعی میپردازد. از آنجایی که سیاستگذاری کیفری زمینهساز محدودیتهای اساسی در حقوق و آزادیهای شهروندان است، باید مستند به توجیهاتی باشد که بتوان آن را مورد پذیرش قرار داد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین مبانی سیاستگذاری کیفری عادلانه، ظرفیت نهاد سیاستگذاری کیفری در تأثیرپذیری از نظریه عدالت اجتماعی را واکاوی و چالشهای تحقق سیاستگذاری کیفری عادلانه را تبیین میکند. سیاستگذاری کیفری عادلانه، متأثر از یک نظریه مطلوب در باب عدالت اجتماعی است که در این پژوهش، نظریه عدالت جان رالز، به عنوان نظریه مطلوب انتخاب شده است. بر این اساس، غایت سیاستگذاری کیفری تحقق عدالت اجتماعی است تا از رهگذر آن، سامان اجتماعی تحقق یابد. بر این اساس، سیاستگذاری کیفری باید قواعد نظامبخش خود را به صورت برابر نسبت به تابعان خود ارائه کند و باید بدون هیچ گونه تبعیض ناروا از حیث جنسیتی، نژاد، زبان، رنگ و مذهب به عمل آید. در این پژوهش، سیاستگذاری کیفری محدود به قلمرو موضوعی جرمانگاری و اهلیت جنایی میباشد. جرمانگاری به عنوان ابزار اساسی سیاستگذاری کیفری باید در چارچوب اصول عدالت اجتماعی اعمال شود تا ضمن اعاده نظم مختل شده ناشی از بزهکاری، نابرابریهای ناروای اجتماعی تعدیل و حذف گردد. از این رو، کشف معنای حقیقی «کنش جنایی» به مثابه جرم و تمرکز به رویههای عادلانه شناسایی رسمی کنشهای جنایی به مثابه «جرم»، مهمترین ظرفیتهای تأثیرگذاری نظریه عدالت اجتماعی بر سیاستگذاری کیفری است. توجه به مفهوم «کنش انسانی» به عنوان مبنای اهلیت جنایی، تضمینکننده این برابری است. اما رعایت برابری قانونی بدون توجه به جنبههای روادارانه تبعیض، خود مصداق بیعدالتی است. بنابراین توجه به تبعیض روا در سیاست کیفری، یک اصل بنیادین در سیاستگذاری کیفری عادلانه است. همچنین توجه به نابرابریهای روا به سود افراد کمبرخوردار در سیاستگذاری کیفری عادلانه در مواجهه با وضعیت ناعادلانه اجتماعی ناشی از رفتار مجرمانه، یک ضرورت اساسی در قلمرو سیاستگذاری کیفری عادلانه است. از سوی دیگر، چالشهای تحقق سیاستگذاری کیفری عادلانه، موضوع دیگر پژوهش حاضر است که مرتبط با بایستههای سیاستگذاری کیفری عادلانه (اصل برابری، اصل حاکمیت قانون، اصل مشارکت عمومی، اصل نظارت و اصل پاسخگویی) است. در چارچوب این بایستهها، دو دسته چالشهای رویهای (نظیر زوال مردمسالاری، تعارض منافع و بیتوجهی به نیازهای واقعی نظام اجتماعی) و محتوایی (نظیر نقض برابری و بیتوجهی به مفهوم واقعی و ساحت کنشی جرم)، موانع اساسی تحقق جرمانگاری عادلانه است. همچنین در حوزه تأثیرگذاری عدالت اجتماعی بر اهلیت جنایی، چالشهای نهادی (نظیر نقض اصول عدم اهلیت جنایی و فردیبودن اهلیت جنایی و بیتوجهی به اهلیت جنایی تنزلیافته) و چالشهای شخصی (ناظر بر بیتوجهی به شرایط مرتکب جرم در فرایند جنایی، نظیر نابرابریهای ذاتی و اکتسابی) به عنوان مهمترین موانع این حوزه قابل شناسایی است.
سیاستگذاری کیفری / Criminal Policy, عدالت اجتماعی / Social Justice, جرم / crime, مسئولیت کیفری / Criminal responsibility, اهلیت جنایی / Criminal Liability, جان رالز / john rawls
الف- کتابها 1. قرآن کریم 2. نهج البلاغه 3. آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری، چ8، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، 1384. 4. ابوذری، مهرنوش، کاربرد منطق فازی در حقوق کیفری ایران، تهران: میزان، 1396. 5. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، چ59، تهران: میزان، 1398. 6. اردبیلی، محمد علی، کلیات حقوق جزا، چ1، تهران: میزان، 1397. 7. افلاطون، جمهوری افلاطون، ترجمه رضا کاویانی و محمدحسن لطفی، چ1، تهران: چاپخانه خوشه، 1353. 8. الهام، غلامحسین و برهانی، محسن، درآمدی بر حقوق جزای عمومی؛ جلد اول: جرم و مجرم، چ6، تهران: میزان، 1400. 9. الهام، غلامحسین و برهانی، محسن، درآمدی بر حقوق جزای عمومی؛ جلد دوم: واکنش در برابر جرم، چ3، تهران: میزان، 1400. 10. الیوت، کاترین، کویین، فرانسیس، حقوق شبه جرم، ترجمه گروهی از مترجمان (به کوشش نسرین مهرا)، چ1، تهران: میزان، 1400. 11. بکاریا، سزار، رساله جرایم و مجازاتها، ترجمه محمد علی اردبیلی، چ7، تهران: میزان، 1397. 12. بیکس، برایان، فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ، چ1، تهران: نشر نی، 1389. 13. پرادل، ژان، تاریخ اندیشههای کیفری، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چ10، تهران: سمت، 1394. 14. پروین، خیراله، الزامات و آموزههای حقوق اساسی، چ2، تهران: میزان، 1396. 15. پیغامی، عادل، تراب زاده جهرمی، محمد صادق و سجادیه، سید علیرضا، گفتارهایی در عدالت اجتماعی، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1395. 16. پیکا، ژرژ، جرمشناسی، ترجمه علیحسین نجفی ابرندآبادی، چ2، تهران: میزان، 1390. 17. تالیس، رابرت، فلسفه رالز، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: نشر نو، 1397. 18. توسلی، حسین، مبانی نظری عدالت اجتماعی، چ1، تهران: بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، 1375. 19. جمشیدی، محمدحسین، نظریه عدالت از دیدگاه ابونصر فارابی، امام خمینی و شهید صدر، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 1381. 20. جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آیینهی معرفت، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، 1373. 21. جوان آراسته، حسین، حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام، چ7، قم: دفتر نشر معارف، 1389. 22. چانگ، ها، نیکوکاران بد طینت؛ اسراری از گناهکاری ملل ثروتمند و تهدیدی برای خوشبختی جهانی، ترجمه عادل پیغامی، امیر عزیزی زهرا ایجی، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1395. 23. حکیمی، محمدرضا، حکیمی، محمد و حکیمی، علی، الحیاه، ترجمه احمد آرام، چ1، تهران: فرهنگ اسلامی، 1380. 24. خالقی، علی، آیین دادرسی کیفری، چ17، تهران: شهر دانش، 1399. 25. دلماس مارتی، میری، نظامهای بزرگ سیاستجنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چ1، تهران: میزان، 1381. 26. دورکیم، امیل، تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، بابل: کتابسرای بابل، 1369. 27. دیلمی، محمد بن حسن، ارشاد القلوب، قم: الشریف الرضی، 1412ه.ق. 28. رابرتس، جولین، درآمدی بر عدالت کیفری، ترجمه مجید قورچی بیگی، تهران: سمت، 1400. 29. رالز، جان، عدالت به مثابه انصاف: یک بازگویی، ویرایش ارین کلی، ترجمه عرفان ثابتی، چ5، تهران: ققنوس، 1394. 30. رتشتاین، بو، دامهای اجتماعی و مسئله اعتماد، ترجمه لادن رهبری، محمود شارع پور، محمد فاضلی و سجاد فاتحی، تهران: نشر آگه، 1393. 31. رفیعپور، فرامرز، تکنیکهای خاص تحقیق در علوم اجتماعی، چ5، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1387. 32. روحانی، سید محمد صادق، استفتائات قضائیه و مؤسسه حقوقی وکلای بینالملل، تهران: سپهر، 1378. 33. روشه، گی، مقدمهای بر جامعهشناسی عمومی: کنش اجتماعی (جلد 1)، ترجمه هما زنجانی زاده، چ3، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1374. 34. ریتزر، جورج، نظریه جامعهشناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، چ5، تهران: نشر نی، 1397. 35. زاهدی، محمد جواد، توسعه و نابرابری، چ10، تهران، مازیار، 1396. 36. ساکت، محمدحسین، حقوقشناسی؛ دیباچهای بر دانش حقوق، چ1، تهران: نشر ثالث، 1387. 37. سرآبادانی تفرشی، حسین، مصطفوی ثانی، علی، سجادیه، سید علیرضا و ترابزاده جهرمی، محمد صادق، نظریه اسلامی عدالت اجتماعی؛ تقریری از منظر متفکران دینی معاصر، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1399. 38. سلیمی، علی، داوری، محمد، جامعهشناسی کجروی (ویراست دوم)، چ2، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385. 39. سن، آمارتیا، اندیشه عدالت، ترجمه وحید محمودی و هرمز همایونپور، چ1، تهران: کندوکاو و کتاب روشن، 1390. 40. سندل، مایکل، عدالت؛ کار درست کدام است؟، ترجمه حسن افشار، چ4، تهران: نشر مرکز، 1397. 41. سندل، مایکل، لیبرالیسم و محدودیتهای عدالت، ترجمه حسن افشار، چ2، تهران: نشر مرکز، 1397. 42. سیدی فرد، سید علی، هستیشناسی اجتماعی؛ درآمدی بر یک نظریه نو، چ1، تهران: سدید، 1395. 43. شافریتز، جی. ام.، کریستوفرپی، بوریک، سیاستگذاری عمومی در ایالات متحده امریکا،ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1390. 44. شاملو، باقر، سیاست جنایی، تهران: میزان، 1403. 45. صانعی، پرویز، حقوق جزای عمومی، چ6، تهران: گنج دانش، 1374. 46. صدیق سروستانی، رحمتالله، آسیب شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات اجتماعی)، چ2، تهران: سمت، 1385. 47. صفاری، علی، کیفرشناسی؛ تحولات، مبانی و اجرای کیفر سالب آزادی، چ37، تهران: جنگل، 1401. 48. طاهری اصفهانی، جلالالدین، المحاظرات (مباحث فی اصول الفقه)، اصفهان: نشر مبارک، 1382. 49. عمید زنجانی، عباسعلی، کلیات حقوق اساسی ایران، چ4، تهران: مجد، 1387. 50. عیوضلو، حسین، عدالت و کارایی، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1384. 51. غلامی، علی، عوامل مانع مسئولیت کیفری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1391. 52. غنی نژاد، موسی، اقتصاد و دولت در ایران، تهران: دنیای اقتصاد، 1396. 53. فرجاد، محمد حسین، روانشناسی و جامعهشناسی جنایی، تهران: نشر همراه، 1385. 54. فلاحزاده، علی محمد، حقوق اداری تطبیقی؛ عدالت رویهای، چ1، تهران: شهردانش، 1394. 55. فوکو، میشل، مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چ13، تهران: نشر نی، 1399. 56. فیرحی، داود، آستانه تجدد؛ در شرح تنبیه الأمه و تنزیه الملّه، تهران: نشر نی، 1394. 57. فیرحی، داود، مفهوم قانون در ایران معاصر؛ تحولات پیشا مشروطه، چ3، تهران، نشر نی، 1399. 58. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل، بایستههای حقوق اساسی، چ61، تهران: میزان، 1399. 59. قلیپور، رحمتالله و غلامپور آهنگر، ابراهیم، فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران، چ1، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1389. 60. کاتوزیان، ناصر، گامی به سوی عدالت، چ3، تهران: میزان، 1400. 61. کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق (3): منطق حقوق، چ1، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1377. 62. کعبی، عباسعلی، اصغری شورستانی، محمدرضا، ابوالحسنی، محسن، بهادری جهرمی، علی و مهدی عرفانیان، تحلیل مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اصول قانون اساسی: اصول کلی (اصول اول تا هفتم)، چ1، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1394. 63. کلسن، هانس، نظریه محض حقوق و دولت، ترجمه محمد حسین تمدن جهرمی، چ1، تهران: سمت، 1394. 64. کوئن، بروس، مبانی جامعهشناسی، ترجمه غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چ27، تهران: سمت، 1395. 65. کوشا، جعفر، جرایم علیه عدالت قضایی، چ3، تهران: میزان، 1389. 66. گیدنز، آنتونی، جامعهشناسی (با تجدیدنظر کامل و روزآمد شده)، ترجمه حسن چاوشیان، چ26، تهران: نشر نی، 1386. 67. لازرژ، کریستین، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه علیحسین نجفی ابرندآبادی، چ10، تهران: میزان، 1400. 68. مارش، یان، نظریههای جرم، ترجمه حمید رضا ملک محمدی، چ2، تهران: میزان، 1393. 69. محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی؛ مسئولیت کیفری (جلد سوم)، چ2، تهران: گنج دانش، 1376. 70. محقق داماد، سید مصطفی، بازخوانی فقهی امر به معروف، نهی از منکر و اجرای حدود، چ1، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1396. 71. محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1406ه.ق. 72. مرعشی شوشتری، سید محمد حسن، دیدگاههای نو در حقوق کیفری، چ2، تهران: میزان، 1385. 73. مطهری، مرتضی، اسلام و مقتضیات زمان (1)، چ9، تهران: صدرا، 1374. 74. مطهری، مرتضی، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، چ1، تهران: حکمت، 1361. 75. مطهری، مرتضی، ده گفتار، چ19، تهران: صدرا، 1382. 76. مطهری، مرتضی، عدل الهی، چ7، تهران: صدرا، 1372. 77. مطهری، مرتضی، فلسفه اخلاق، چ37، تهران: صدرا، 1391. 78. مطهری، مرتضی، یادداشتها، ج 6، تهران: صدرا، 1385. 79. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، چ1، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1386. 80. مگی، برایان، فلاسفه بزرگ؛ آشنایی با فلسفه غرب، ترجمه عزت الله فولادوند، چ2، تهران: انتشارات خوارزمی، 1377. 81. ملاعباسی، محمد (گردآوری، ویراستار و مترجم)، لیبرالیسم و مسئله عدالت، چ1، تهران، ترجمان علوم انسانی، 1394. 82. منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات (جلد دوم)، چ2، تهران: نشر سایه، 1385. 83. موحد، محمد علی، در هوای حق و عدالت؛ از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، چ2، تهران: نشر کارنامه، 1381. 84. موسوی خمینی، سید روحالله، صحیفه امام خمینی، چ1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1389. 85. مهرپور، حسین، دیدگاههای جدید در مسائل حقوقی، چ2، تهران: اطلاعات، 1374. 86. میرسعیدی، سید منصور، مسئولیت کیفری؛ قلمرو و ارکان، چ3، تهران: میزان، 1390. 87. میل، جان استوارت، انقیاد زنان، ترجمه علاءالدین طباطبایی، چ3، تهران: هرمس، 1379. 88. میرمحمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی (2): جرایم علیه اموال و مالکیت، چ49، تهران: میزان، 1395. 89. نیلی، مسعود، اقتصاد ایران به کدام سو میرود؟، چ2، تهران، دنیای اقتصاد، 1394. 90. واعظی، احمد، جان رالز؛ از نظریه عدالت تا لیبرالیسم سیاسی، چ1، قم: بوستان کتاب، 1384. 91. واعظی، احمد، حکومت اسلامی؛ درسنامه اندیشه سیاسی در اسلام، چ5، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1386. 92. واعظی، احمد، نقد و بررسی نظریههای عدالت، چ3، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1398. 93. والزر، مایکل، حوزههای عدالت؛ در دفاع از کثرتگرایی و برابری، ترجمه صالح نجفی، چ2، تهران: ثالث، 1394. 94. وایت، راب، هینز، فیونا، جرم و جرمشناسی، ترجمه علی سلیمی، چ8، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395. 95. ورعی، سید جواد، بررسی فقهی فرمانبرداری و نافرمانی مدنی، چ1، تهران: سمت، 1395. 96. وکس، ریموند، فلسفه حقوق، ترجمه باقر انصاری و مسلم آقایی طوق، چ7، تهران: جنگل، 1400. 97. ویلیامز، فرانک، مکشین، ماریلین، نظریههای جرمشناسی، ترجمه: حمیدرضا ملک محمدی، چ6، تهران: میزان، 1395. 98. هابز، توماس، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، چ1، تهران: نشر نی، 1380. 99. همیلتون، پیتر، تالکوت پارسونز، ترجمه احمد تدین، تهران: هرمس، 1379. 100. هوپ، هانس، سوسیالیسم و سرمایهداری؛ رسالهای روشمند درباره اقتصاد، سیاست و اخلاقیات، ترجمه متین پدرام، تهران، دنیای اقتصاد، 1395. 101. هیوود، اندرو، کلیدواژهها در سیاست و حقوق عمومی، ترجمه: اردشیر امیر ارجمند و سید باسم موالی زاده، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 1389. ب- مقالهها 102. اکرمی، روح الله، «صلاحیت قضایی کیفرگذاری مبتنی بر منابع اسلامی در پرتو اصول قانون اساسی و قوانین عادی»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال چهارم، ش 11، بهار و تابستان 1394، صص 25- 46. 103. جفری، منوچهر، «نقش دوگانه سیاست بازرگانی خارجی و واکنشهای اجتماعی و قانونی در برابر پدیده قاچاق»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست و یکم، ش 231-232، آذر و دی 1385، صص 244-261. 104. خسروآبادی، امیرحسین، آزادفر، محمد صادق و جوادیان، محمد حسن، «تحلیل حقوقی تعاریف و مصادیق قاچاق ارز و تخلفات ارزی در ایران»، فصلنامه کاراگاه، سال دوازدهم، ش 46، بهار 1398، صص 96- 118. 105. راغفر، حسین، «فقر و ساختار قدرت در ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال چهارم، ش 17، تابستان 1384، صص 249-288. 106. راک، پل، «نظریههای جامعهشناختی جرم»، در: دانشنامه جرمشناسی آکسفورد (جلد چهارم)، تدوین مایک مگوایر، راد مورگان و رابرت رینر، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چ1، تهران: میزان، 1395، صص 1840- 1872. 107. رستمی تبریزی، لمیاء، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، تحقیقات حقوقی، دوره دوازدهم، ش 50، پاییز و زمستان 1388، صص 279- 317. 108. شاملو، باقر، «بازخوانی سیاست جنایی پیشگیرانه در پرتو پاندمی کووید- 19 و تئوری آشوب»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، سال بیست و سوم، ویژهنامه حقوق و کرونا، 1399، صص 111- 142. 109. شجاعی زند، علیرضا، «مصادر دینی آزادی و عدالت»، در: عدالت در اسلام، به کوشش محمد رضا حاتمی و جبار رحمانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1391، صص 11- 56. 110. صادقی فسایی، سهیلا، پروین، ستار، «جرم: برساخته ذهنیت، گفتمان و قدرت»، فصلنامه پژوهش حقوق، سال سیزدهم، ش 33، تابستان 1390، صص 213- 234. 111. کاشانی، جواد، «مفهوم لایحه قضایی»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هجدهم، ش 53، زمستان 1395، صص 9- 27. 112. مجیدی، سید محمود، «جلوههای گرایش به نظم عمومی در مقررات قصاص نفس در قانون مجازات اسلامی 92»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، ش 6، بهار 1393، صص 165- 181. 113. محمودی جانکی، فیروز و روستایی، مهرانگیز، «توجیه مداخله کیفری؛ اصول و ضرورتها»، دو فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، ش 3، بهار و تابستان 1392، صص 35- 66. 114. مشهدی احمد، محمود، «بنیانهای نهادی فقر از دیدگاه وبلن»، فصلنامه برنامهریزی و بودجه، سال هفدهم، ش 2، تابستان 1391، صص 149- 174. 115. ملک افضلی اردکانی، محسن؛ عبدالهی، حمیده و تقی پور، معصومه، «تحلیل قاعده فقهی حرمت ولایت جائر و مستثنیات آن در فقه شیعه»، فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیست و سوم، ش 89، پاییز 1397، صص 7- 38. 116. میرمجیدی، سپیده، حبیب زاده، محمد جعفر، فرجیها، محمد و امیدی، جلیل، «تحلیل برساختگرا فرایند جرمانگاری در ایران بر اساس نظریه واقعیت اجتماعی جرم»، پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، ش 14، بهار 1395، صص 145- 172. 117. نجفی ابرندآبادی، علیحسین، «درآمدی بر پژوهش در نظام عدالت کیفری؛ فرصتها و چالشها»، در: بایستههای پژوهش در نظام عدالت کیفری، به کوشش اداره کل دفتر آموزش و پژوهش سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1، تهران: میزان، 1392. 118. نوبهار، رحیم، «اصل کاربرد کمینه حقوق کیفری»، آموزههای حقوق کیفری، سال یازدهم (دوره جدید)، ش 1، بهار و تابستان 1390، صص91-114. 119. هویل، کارولین، «بزهدیدگان، فرایند کیفری و عدالت ترمیمی»، در: دانشنامه جرمشناسی آکسفورد (جلد پنجم)، تدوین مایک مگوایر، راد مورگان و رابرت رینر، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چ1، تهران: میزان، 1395، صص 2331- 2371. پ- رسالهها و پایاننامهها 120. انصاری، اسماعیل، آسیب اجتماعی شناسی و حقوق کیفری، به راهنمایی رحیم نوبهار، رساله مقطع دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1398. 121. خلیلزاده، محمد، سیاستگذاری کیفری در پرتو اصول بهزمامداری، به راهنمایی علیاکبر گرجی ازندریانی، پایان-نامه کارشناسیارشد رشته حقوق عمومی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1397. 122. عارفی، مرتضی، مداخله نهادهای عدالت کیفری نسبت به متهمان فقیر، به راهنمایی محمدجعفر حبیبزاده، رساله مقطع دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده حقوق، 1396. 123. علیاصغری، حمید، سیر جدایی و تعامل حقوق و عدالت، به راهنمایی نجادعلی الماسی، پایاننامه کارشناسیارشد حقوق خصوصی، تهران، دانشگاه پیام نور، دانشکده علوم انسانی، 1389. 124. محمدی، میترا، عدالت سیاسی و جنسیتی از منظر حقوقدانان معاصر ایرانی، به راهنمایی امیر نیکپی، پایاننامه کارشناسیارشد حقوق عمومی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1391. 125. مطلبی، سیده زهرا، مقایسه سنجشی اصول بنیادین عدالت و راهکارهای حمایت نسبت به بزهدیدگان در نظام حقوق کیفری ایران با اسناد بینالمللی، به راهنمایی عسل عظیمیان، پایاننامه کارشناسیارشد حقوق جزا و جرم-شناسی، شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، 1395. 126. نجفی راد، امیر سالار، جایگاه عدالت در تفسیر قانون، به راهنمایی سید مصطفی محقق داماد، رساله دکتری حقوق خصوصی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1394. 127. همتی، مجتبی، بررسی و تحلیل حقوق اقتصادی و اجتماعی در نظام جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه تئوری جان رولز، به راهنمایی محمدحسین زارعی، پایاننامه کارشناسیارشد حقوق عمومی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، 1383. ت- گزارشهای پژوهشی 128. ادیبان، مهدی، محسنیان، سیدعلی، مروری بر دیدگاهها و سیاستهای ماهوارهای در ایران، گزارش دفتر مطالعات فرهنگی، تهران: مرکز پژوهشهای شورای اسلامی، 1393. 129. عابدینی، آرش، جایگاه آزادی در سیاستگذاری عمومی، گزارش دفتر مطالعات بنیادین حکومتی، تهران: مرکز پژوهشهای شورای اسلامی، 1394. 130. غلامپور آهنگر، ابراهیم، سیاستگذاری عمومی و سیاست پژوهی، گزارش دفتر مطالعات بنیادین حکومتی، تهران: مرکز پژوهشهای شورای اسلامی، 1392. 131. مرکز آمار ایران، شاخصهای کلان اقتصادی و اجتماعی کشور (1401)، تهران، دفتر ریاست، روابط عمومی و همکاریهای بینالملل مرکز آمار ایران، 1401 (تاریخ به روز رسانی: 16/8/1401). ث- قوانین و مقررات 132. قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 4/12/1392 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 133. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 12/9/1358 مجلس خبرگان قانون اساسی، با اصلاحات 6/5/1368. 134. متمم قانون اساسی مشروطه ایران مصوب 14 ذیالقعدهالحرام 1324ه.ق مجلس مؤسسان، با اصلاحات 21/9/1304. 135. قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 17/8/1376 مجمع تشخیص مصلحت نظام با اصلاحات و الحاقات بعدی. 136. قانون اقدامات تأمینی مصوب 12/2/1339 کمیسیون مشترک دادگستری مجلس شورای ملی و مجلس سنا. 137. قانون امور گمرکی مصوب 2/9/1390 مجلس شورای اسلامی. 138. قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 15/9/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام. 139. قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 25/3/1392 مجمع تشخیص مصلحت نظام. 140. قانون تعزیرات حکومتی مصوب 23/12/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام با اصلاحات و الحاقات بعدی. 141. قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، مصوب 23/1/1394 مجلس شورای اسلامی. 142. قانون حمایت قضایی از بسیج مصوب 1/10/1371 مجلس شورای اسلامی. 143. قانون راجع به شورای دولتی مصوب 7/2/1339 کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین. 144. قانون راجعبه مجازات اسلامی مصوب 21/7/1361 کمیسیون امور قضایی مجلس شورای اسلامی. 145. قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور مصوب 19/9/1369 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات بعدی. 146. قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباسهایی که استفاده از آنها در ملاء عام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه دار میکند مصوب 28/12/1365 مجلس شورای اسلامی. 147. قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 23/2/1399 مجلس شورای اسلامی. 148. قانون مبارزه با پولشویی مصوب 2/11/1386 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 149. قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب 13/11/1394 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 150. قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 3/10/1392 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 151. قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 مجلس شورای اسلامی، با اصلاحات و الحاقات بعدی. 152. قانون مجازات عمومی مصوب 23/10/1304 کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی. 153. قانون مجازات عمومی مصوب 7/3/1352 مجلس شورای ملی. 154. قانون مدنی مصوب 18/2/1307 مجلس شورای ملی، با اصلاحات و الحاقات بعدی. 155. قانون مسئولیت مدنی مصوب 7/2/1339 کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین. 156. قانون مطبوعات مصوب 22/12/1364 مجلس شورای ملی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 157. قانون ممنوعیت بهکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره، مصوب 23/11/1373 مجلس شورای اسلامی. 158. قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی مصوب 22/4/1346 مجلس شورای ملی، با اصلاحات بعدی. 159. قانون نظام صنفی کشور مصوب 24/12/1382 مجلس شورای اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی. 160. سند امنیت قضایی مصوب 16/7/1399 رئیس قوه قضائیه. 161. رأی وحدت رویه شماره (45) هیئت عمومی دیوان عالی کشور مورخ 25/10/1365. 162. رأی وحدت رویه شماره 254 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 6/7/1382. 163. طرح ضوابط بهکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 8/10/1381 مجلس شورای اسلامی (مغایرت). 164. نظریه تفسیری شماره 2437 مورخ 11/10/1363 شورای نگهبان. 165. نظریه تفسیری شماره 1065/21/79 مورخ 30/7/1379 شورای نگهبان. ج- سایر منابع 166. روزنامه شرق، سال دوازدهم، ش 2176، دوشنبه 10/9/1393. 167. نرم افزار گنجینه استفتائات قضایی، قم: مرکز تحقیقات فقهی و حقوقی قوه قضائیه، نسخه 3، 1397.
الف- منابع عربی168.ابن ادریس حلی، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ط2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، 1410ه.ق.169.ابن قدامه مقدسی، عبدالله بن أحمد، المغنی، قاهره: مکتبه القاهره، 1968م.170.الاشقر، عمر سلیمان، خصائص الشریعه الاسلامیه، ط1، بیروت: مکتبه الفلاح، 1982.171.انصاری، مرتضی، فرائد الأصول، ط1، قم: مجمع الفکر الإسلامی، 1419ه.ق.172.بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناظره فی أحکام العتره الطاهره، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، 1405ه.ق.173.ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی (الجامع الکبیر)، بیروت: دارالغرب الاسلامی، 1998م. 174.حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، 1427ه.ق.175.صافی گلپایگانی، لطفالله، التعزیر؛ أحکامه و حدوده، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، 1404ه.ق.176.صانعی، یوسف، فقه الثقلین فی شرح تحریر الوسیله (کتاب قصاص)، ط1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1382.177.صدر، محمد، ما وراء الفقه، بیروت: دار الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع، 2009م.178.صدر، محمد باقر، بحوث فی شرح عروه الوثقی، ط1، نجف اشرف، مطبعه الآداب، 1391ه.ق.179.صدر، محمد باقر، الاسلام یقود الحیاه، ط5، قم: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر، 1421ه.ق.180.صدر، محمد باقر، اقتصادنا، ط1، قم: مرکز الأبحاث و الدراسات التخصصیه للشهید صدر، 1424ه.ق.181.صدر، محمد باقر، دروس فی علم الأصول؛ الحلقه الثالثه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1423ه.ق.182.طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، 1390ه.ق.183.طباطبایی حکیم، سید محمد تقی، الأصول العامه للفقه المقارن؛ مدخل إلی دراسه الفقه المقارن، ط1، قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام للطباعه و النشر، 1979م.184.طبسی، نجم الدین، الموجز فی السجن و النفی فی مصادر التشریع الاسلامی، ط1، قم: بوستان کتاب، 1383.185.طوسی، محمد بن حسن، الخلاف، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه، 1407ه.ق.186.عاملی (شهید ثانی)، زینالدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تحشیه سید محمد کلانتر، ط1، قم: انتشارات داوری، 1410ه.ق.187.عاملی (شهید ثانی)، زینالدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ط1، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1413ه.ق.188.عبدالساتر، حسن، بحوث فی علم الاصول: تمهید فی مباحث الدلیل اللفظی، بیروت: دار الاسلامیه، 1426ه.ق.189.علامه حلی، حسن بن یوسف، باب حادی عشر، شرح مقداد بن عبدالله سیوری (فاضل مقداد)، مشهد: مؤسسه انتشارات و چاپ آستان قدس رضوی، بیتا.190.العوجی، مصطفی، القانون الجنائی العام؛ المسئولیه الجنائیه، ط2، بیروت: نوفل، 1992م.19تعوده، عبدالقادر، التشریع الجنائی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، بیروت: دارالکتاب العربی، بیتا.192.فخر المحققین حلی، محمد بن حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ط1، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1387ه.ق.193.القهوجی، علی عبدالقادر و محمود، سامی عبدالکریم، اصول علمَی الأجرام و العقاب، ط1، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، 2010.194.کاسانی، علاءالدین، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ط2، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1986م.195.کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط4، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ه.ق.196.گلپایگانی، سید محمد رضا، کتاب القضاء، قم: دارالقرآن الکریم، بیتا.197.محقق حلی، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، ط1، قم، مؤسسه سید الشهداء (ع)، 1407ه.ق.198.محقق سبزواری، سید عبد الاعلی، مهذب الأحکام فی بیان حلال و حرام، قم: دار التفسیر، بیتا.199.مصطفوی، سید محمد کاظم، مائه قاعده فقهیه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، بیتا.200.مظفر، محمدرضا، اصولالفقه، ط2، قم: مرکز نشر لمکتب الأعلام الاسلامی، 1372.201.مغنیه، محمد جواد، فقه الإمام جعفر الصادق (ع)، قم: مؤسسه أنصاریان للطباعه والنشر، 1414ه.ق.202.مفید بغدادی، محمد بن نعمان، المقنعه، ط1، قم: کنگره جهانی شیخ مفید، 1413ه.ق.203.منتظری، حسین علی، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ط2، قم: تفکر، 1415ه.ق.204.موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، ط2، قم: مؤسسه النشر لجامعه المفید، 1427ه.ق.205.موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم، فقه القضاء، قم: موسسه النشر لجامعه المفید، 1381.206.موسوی خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیله، ط1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1392.207.موسوی خمینی، سید روحالله، کتاب البیع، ط1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1421ه.ق.208.موسوی خمینی، سید روحالله، مناهج الوصول إلی علم الأصول، تحقیق محمد فاضل لنکرانی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1415ه.ق.209.موسوی خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، ط2، نجف اشرف: مکتبه المرتضویه، 1396ه.ق.210.موسوی خویی، سید ابوالقاسم، مصباح الاصول، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، 1422ه.ق.211.نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ط7، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، 1362.ب. منابع انگلیسی1. کتابها212.Aquinas, Thomas, Commentary on Aristotle’s Politics, Translated by Richard J. Regan, Cambridge: Hackett Publishing Company, 2007.213.Aristotle, Nicomachean Ethics, Translated By: William D. Ross, Oxford: Oxford University Press, 1999.214.Ashworth, Andrew, Positive Obligations in Criminal Law, Oxford: Hart Publishing, 2014.215.Becker, Howard S., Outsiders, Studies in the Sociology of Deviance, 2nd E.D., New York: Free Press, 1966.216.Boonin, David, The Problem of Punishment, 1st E.D, New York: Cambridge University Press, 2008.217.Braithwaite, John, Macro criminology and Freedom, Canberra: Australian National University Press, 2022.218.Brown, Stephen E., Esbensen, Finn-Aage & Geis, Gilbert, Criminology, explaining crime and its context, 7th E.D., Amsterdam: LexisNexis/Anderson Pub, 2010.219.Bentham, Jeremy, Introduction to Principles of Morals and Legislation, Oxford, Clarendon Press, 1970.220.Clark, Ramsey, Crime in America: Observations on its Nature, Causes, Prevention and Control, New York: Simon and Schuster, 1970.221.Clarkson, C.M.V, Understanding criminal law, London, Sweet & Maxwell, 2005.222.Cohen, Albert K., Deliquent Boys: The Culture of the Gang, New York, Free Press, 1977.223.Collins, Patricia Hill, Fighting Words: Black Feminist Thought: Knowledge, Consciousness and Empowerment, Boston: Unwin Hyman. 1990.224.Dressler, Joshua, Encyclopedia of Crime and Justice, 2nd E.D., New York: Macmillan Reference USA, 2002.225.Dubber, Markus & Hörnle, Tatjana, Criminal Law, 1st E.D., London: Oxford University Press, 2014.226.Dworkin, Ronald, Sovereign Virtue: The Theory and Practice of Equality, Cambridge, Harvard University Press, 2000.227.France, Alan & Homel, Ross, Pathways and Crime Prevention, Theory, Policy & Practice, London: Willan Publishing, 2007.228.Garland, David, The Culture of Control, Crime and Social Order in Contemporary Society, New York: Oxford University Press, 2001.229.Gottfredson, Michael & Gottfredson, Don M., Decision Making in Criminal Justice, in: Law, Society & Policy (Vol. 3), 2nd E.D., Berlin: Springer Science, 1988.230.Hart, Herbert, Punishment and Responsibility, 3rd E.D., New York: Oxford University Press, 2008.231.Fish, Steven & Kroenig, Matthew, The Handbook of National Legislatures: A Global Survey, 2nd E.D., Cambridge: Cambridge University Press, 2009.232.Hayek, Friedrich Von, New Studies in Philosophy, Politics, Economics and the History of Idea, London: Routledge, 1978.233.Hillyard, Paddy, Pantazis, Christina, Tombs, Steve & Dave Gordon, Beyond Criminology, Taking Harm Seriously, London: Pluto Press, 2004.234.Hirschi, Tard, Gottfredson, Michael, The Generality of Deviance, New Brunswick, London: Transaction Publishers, 1994.235.Howlett, Michael & Ramesh M. and Perl, Anthony, Studying Public Policy: Policy Cycles Policy Pubsystems, New York: Oxford University Press, 2009.236.Hume, David, Treatise on Human Nature, Ed. By L. A. Selby-Bigge, Oxford: Clarendon Press, 1989.237.Husak, Douglas, Overcriminalization: The Limits of the Criminal Law, London, Oxford University Press, 2008.238.Lab, Steven, Crime Prevention, Approaches, Practices and Evaluations, 9th E.D., New York: Routledge, 2016.239.Luhmann, Niklas, Law as a Social System, Translated by Klaus A. Ziegret, New York: Oxford University Press, 2004.240.Mackinnon, Catharine, Sexual Harassment of Working Women, New Haven CT: Yale University Press, 1979.241.Marx, Karl, Critique of the Gotha Program, Maryland: Wildside Press, 2008.242.Moore, George Edward, Ethics: the nature of moral philosophy, New York, Oxford University Press, 2005.243.Mosher, Clayton & Akins, Scott, Drugs and Drug Policy, The Control of Consciousness Alteration, 1st E.D., Thousand Oaks: SAGE Publications, 2007. 244.Muncie, John, Youth & Crime, 2nd E.D., London: SAGE Publications, 2004.245.Pashukanis, Evegeny, The General Theory of Law and Marxism, 2nd E.D., London: Transaction Publisher, 2003.246.Pressman, Steven, Fifty Major Economists, 2nd E.D., London: Routledge, 2006.247.Quinney, Richard, The Problem of Crime, Eds. By Eugene McLaughlin & John Muncie, 2nd E.D., London: SAGE Publications, 2001.248.Rawls, John, A Theory of Justice: Revised Edition, 2nd E.D., London: Harvard University Press, 2009.249.Rawls, John, Lectures on the History of Political Philosophy, Cambridge: Harvard University Press, 2007.250.Reed, Alan & Bohlander, Michael (Eds), Loss of Control and Diminished Responsibility Domestic, Comparative and International Perspectives, 2nd E.D, New York: Routledge, 2016.251.Robeyns, Ingrid, Wellbeing, Freedom and Social Justice, The Capability Approach Re-examined, 2nd E.D., Cambridge: Open Book Publisher, 2017.252.Sen, Amartya, Inequality Reexamined, 3th E.D., New York, Oxford University Press, 2006.253.Sidgwick, Henry, The Methods of Ethics, 4th E.D., London: Macmillan & co., 1890.254.Smith, Adam, The Theory of Moral Sentiments, 1st E.D., São Paulo: Sálvio Marcelo Soares, 2006.255.Taylor, Ian, Walton, Paul, Young, Jock, The New Criminology, For a Social Theory of Deviance, London: Taylor & Francis, 2002.256.Turner, Jonathan, The institutional order: economy, kinship, religion, polity, law, and education in evolutionary and comparative perspective, London: Longman, 1997. 257.Walzer, Michael, Spheres of Justice, New York, Basic Books, 1983.258.Walker, Samuel, Spohn, Cassia & DeLone, Miriam, the Color of Justice, Race, Ethnicity and Crime in America, 2nd E.D., Ontario: Wadsworth, 2000.259.Weber, Max, Economy and society: An outline of interpretive sociology, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1978.2. مقالهها260.Bazelon, David, “The Morality of Criminal Law, Rights of the Accused”, Journal of Criminal Law and Criminology, Vol. 72, No. 4, 1981, 1143- 1170.261.Benton, Lauren, “Empires and The Rule of Law: Arbitrary Justice and Imperial Legal Ordering”, in: The Rule of Law, Eds. By Jens Meierhenrich & Martin Loughlin, Cambridge, Cambridge University Press, 2021, pp. 101- 117.262.Copson, Lynne, “Beyond Criminology vs. Zemiology, Reconciling Crime with Social Harm”, in: Zemiology, Reconnecting Crime and Social Harm, Eds. By Avi Boukli & Justin Kotzé, Cham: Palgrave Macmillan, pp. 33- 66.263.Duff, Antony R., “In defence of one type of retributivism: a reply to Bagaric and Amarasekara”, Melbourne University Law Review, Vol. 24, No. 2, 2000, pp. 411- 426.264.Duque, María Alejandra Gómez, “Towards a legal reform of rape laws nder international human rights law”, The Georgetown Journal of Gender and the Law, Vol. XXII, No.487, 2021, pp.487-532.265.Ferzan, Kimberly K., “Justification and Excuse”, in: The Oxford Handbook of Philosophy of Criminal Law, Eds by: John Deigh and David Dolinko, New York, Oxford University Press, 2011, pp. 240- 269.266.Fletcher, George p., “Material Poverty – Moral Poverty”, in: From Social Justice to Criminal justice, Eds. By William C. Heffernan & John Kleinig, New York: Oxford University Press, 2000.267.Garland, David, “Review: Foucault’s “Discipline and Punish” – An Exposition and Critique”, American Bar Foundation Research Journal, vol. 11, No. 4, Autumn 1986, pp. 847- 880.268.Heffernan, William C., “Social Justice/ Criminal Justice”, in: From Social Justice to Criminal justice, Eds. By William C. Heffernan & John Kleinig, New York: Oxford University Press, 2000.269.Henry, Stuart, “Social Construction of Crime”, in: 21st Century Criminology: A Reference Handbook,1st E.D., Ed. By J. Mitchell Miller, Thousand Oaks: Sage Publication, 2009, pp. 296- 305.270.Jeffery, Rey, “Social Change & Criminal Law”, American Behavioral Scientist, Vol. 13, No. 4, 1970, pp. 523-534.271.Karmen, Andrew, “Poverty, Crime & Criminal Justice”, in: From Social Justice to Criminal justice, Eds. By William C. Heffernan & John Kleinig, New York: Oxford University Press, 2000.272.Konow, James, “Which Is the Fairest One of All? A Positive Analysis of Justice Theory”, Journal of Economic Literature, Vol. 41, No. 4, December 2003, pp. 1188- 1239.273.Martinson, Robert, “What works? Questions and answers about prison reform”, The Public Interest, No. 35, 1974, pp. 22-54.274.Merton, Robert, “Social Structure and Anomie”, American sociological Review, Vol. 3, No. 5, 1938, pp. 672- 682.275.Munro, Vanessa E., “Feminist Critiques of the Rule of Law”, in: The Rule of Law, Eds. By Jens Meierhenrich & Martin Loughlin, Cambridge: Cambridge University Press, 2021.276.Murphy, Jeffrri, “Marxism and Retribution”, Philosophy and Public Affairs, Vol. 2, No. 3, 1973, pp. 217- 243. 277.Paoli, Letizia & Greenfield, Victoria, “Harm: A Substitue for Crime or Central to It?”, in: Zemiology, Eds. By Avi Boukli & Justin Kotzé, Cham: Palgrave Macmillan, pp. 57- 84.278.Rawls, John, “Justice as Fairness: Political or Metaphysical?”, Political Theory, Vol. 18, No. 1, Feb. 1990, pp. 23- 51.279.Sánchez, José E., “The Uses of Robert Martinson’s Writings on Correctional Treatment: An Essay on the Justification of Correctional Policy”, Journal of Contemporary Criminal Justice (CCJ), Vol. 6, No. 3, 1990, pp. 127- 138.280.Singer, Joseph, “Legal Realism Now”, California Law Review, Vol. 75, No. 2, 1988, pp. 465- 551.281.Varghese, Femina, Israel, Tania, Seymour, Guy, Herbst, Rachel, Suares, Lauren & Hargons, Candise, “Injustice in the Justice System: Reforming Inequities for True “Justice for All””, The Counseling Psychologist, Vol. 47, No. 5, 2019, pp. 682- 740.282.Warner, Richard, “Legal Pragmatism”, in: A companion to philosophy of law and legal theory, ed. Dennis Patterson, 2nd E.D., Oxford: Blackwell Publishing Ltd, 2010, pp. 406- 414.283.Wearing, Michael, “Social Justice”, in: Encyclopedia of Criminal Justice Ethics, Ed: Bruce A. Arrigo, Vol. 2, pp. 870- 875.284.West, Cornel, “The Limits of Neo-Pragmatism”, in: Pragmatism in Law and Society , eds. M. Brint and W. Weaver . Boulder, CO: Westview Press, 1991.285.Wolff, Jonathan & Leopold, David, “Karl Marx”, in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), 12th E.D., Stanford: Metaphysics Research Lab, 2021.286.Young, Thomas, “Social Justice Vs Criminal Justice: An Agenda for Critical Criminology”, Journal of Sociology and Social Welfare, Vol. 12, No. 3, September 1985, pp. 552- 575.3. رسالهها و پایاننامهها 287.Lipton, Douglas S., Martinson, Robert, Wilks, Judith, The Effectiveness of Correctional Treatment: A Survey of Treatment Evaluation Studies, New York: Praeger, 1975.4. قوانین و مقررات288.Criminal Procedure Code of the French Republic (2000, as amended 2020) (French)289.Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (1950).290.Criminal Code of the Kingdom of Spain (1995, as of 2013).291.Criminal Code (R.S.C., 1985, c. C-46) of Canada.292.Homicide Act (1957) Parliament of the United Kingdom.293.Providing Appropriate Tools to Restrict, Intercept and Obstruct Terrorism Act of 2001 (Patriot Act).294. Universal Declaration of Human Rights (UDHR), 10 December 1948 by the United Nations General Assembly.5. گزارشها و آرای قضایی295.Rylands v. Fletcher (1868)296.State v. Moe (1933), 174 Wash. 303, 24 P.2d 638, 640 [1933], available in: https://casetext.com/case/state-v-moe-2 297.Wilkinson v. Downton (1897) 6. منبع الکترونیکی298.https://www.britannica.com/print/article/473717 299.https://www.plato.stanford.edu/entries/justice/