مؤلفه های عدالت محوری مشارکت زوجین در حوزه حقوق و تکالیف مالی

خانواده پیوند عمیق و پایدار جسمی و روحی زن و مرد برای زیستن در فضای واحد است. قوام این بنا به میزان پیوند اعضای آن بستگی دارد. تحکیم پیوند اعضاء سبب رشد و سلامت فرد و جامعه می‌شود. هر یک از زوجین دارای حقوق و تکالیفی هستند که موجب رشد و تعالی این نهاد می‌گردد. عدم اطلاع کافی از حقوق و تکالیف زوجین صدماتی به این نهاد مهم وارد می‌کند. از جمله این صدمات می‌توان اندیشه ترجیح شخصیت مرد بر زن را نام برد که سبب بروز تنش‌هایی در میان خانواده می‌گردد. این اندیشه همان الگوی ریاستی مرد است و در مقابل آن الگوی مدیریت مشترک مطرح شده است. از طرف دیگر مقوله عدالت در اسلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این امر تا بدان جا است که در قرآن مجید هدف ارسال رسل معرفی گردیده و سیر تکاملی فرد و جامعه در بستر عدالت شکل می‌گیرد. عدالت به معنی رعایت استحقاق‌ها و عطا کردن به هر ذی حقی آنچه که استحقاق آن را دارد. همچنین حق سلطه‌ای است که دارنده آن بر امری دست یافته است که بر طرف دیگر ایجاد تعهد می‌کند. تکلیف به معنی ایجاب و الزام امر دارای مشقت بر دیگری است. به عبارت دیگر مقصود از حق، حق در برابر تکلیف است و حق چیزی است که به نفع فرد و بر عهده دیگران و تکلیف چیزی است بر عهده فرد و به نفع دیگران است. بنابراین می‌توان گفت که از مهمترین حقوق و تکالیفی که میان زوجین مطرح است: حق مطالبه مهریه، حق مطالبه نفقه،حق طلاق، حق تأمین مسکن، تنصیف اموال وغیره وجود دارد،. با توجه به اینکه قوانین فقهی شرع مقدس اسلام که قرن‌هاست نگاه کامل و عمیق به حقوق زوجین دارد، باید بررسی کرد که مؤلفه‌های عدالت محوری مشارکت زوجین در حوزه حقوق و تکالیف مالی چیست؟ عدالت محوری مؤلفه‌های متعددی دارد. از جمله عدالت اصلاحی، عدالت قضایی، عدالت اقتصادی، عدالت فرهنگی، عدالت تعاملی، عدالت توزیعی و غیره. هر یک از مؤلفه های عدالت محوری قابلیت بحث در مورد مشارکت زوجین در حوزه حقوق و تکالیف مالی را دارد. به عبارت دیگر باید بررسی شود که به عنوان مثال در جامعه امروزی که مخارج زندگی سنگین شده است، آیا زوجین نسبت به تأمین مخارج زندگی به صورت مشارکتی تکلیف دارند یا خیر؟ عدالت محوری در این زمینه چگونه تحقق پیدا می کند؟