نویسنده: کسرایی، محمد سالار ؛ سعیدی، بنت الهدا ؛
چکیده: تحقیق پیش‌رو با هدف تشریح فرآیند هژمونیک‌شدن گفتمان اصول‌گرایی عدالت‌محور در دهه سوم انقلاب (1380-1384) شکل گرفته است. با توجه به امتیازات نظریه لاکلاو و موفه از این نظریه به عنوان چارچوب نظری کارآمد و استراتژی روشی تحقیق برای این پژوهش استفاده شده است. یافته‌های رویکرد گفتمانی تحقیق به شرح زیر قابل ارائه‌اند: گفتمان اصول‌گرایی با استفاده از زمینه‌های ایجادشده در اثر تزلزل‌ها و بی‌قراری‌های گفتمان اصلاح‌طلبی و با بهره‌گیری از زمینه‌ها و امکانات سخت‌افزای و نرم‌افزاری هم‌چون در اختیار داشتن ساز و کارها و ابزارهای قدرت مانند قوه قضاییه و شورای نگهبان، توانست در فرآیندی رقابتی از اوایل دهه هشتاد در سه مرحله دومین دوره انتخابات شورای شهر، انتخابات مجلس هفتم و انتخابات ریاست‌جمهوری سال 84 زمینه‌های لازم را برای حاشیه‌رانی اصلاح‌طلبان و ساختارشکنی برخی دال‌های اصلی آن فراهم آورند. این گفتمان با تاکید بر شعارها و مفاهیمی مانند تشکیل دولت اسلامی از راه اقامه عدل و ارجاع آن به مضامینی هم‌چون امکانات برابر برای همه و آوردن نفت سر سفره‌های مردم که در قالب کاربرد زبان همه‌فهم و عامیانه، داشتن لحنی ساده، نمایش ساده‌زیستی و … ارائه می‌شد، به آفرینش نظام معنایی جدیدی دست زد و با استفاده از آن علاوه‌بر نقد دولت‌های گذشته و اشاره به نقصان‌ها و ناکارآمدی‌های آن‌ها در تامین و توجه عدالت‌محورانه به نیازهای اقتصادی و رفاهی مردم، به ساختارشکنی آن‌ها پرداخت و قابلیت دسترسی و اعتبار خود در افکار عمومی را افزایش داد. به این ترتیب این گفتمان برای چند سال به‌عنوان گفتمان هژمون در فضای سیاسی کشور حاکم شد.
منبع: جامعه شناسی تاریخی پاییز و زمستان 1395، دوره هشتم – شماره 2 رتبه: علمی-پژوهشی/ISC (41 صفحه – از 129 تا 169 )
Discourse analysis of justice in the third decade of the revolution with emphasis on 1380-1384
Author: Mohammadsalar, Kasraie; Bentolhoda, Saeidi;
Abstract: This research aims to explain the process of hegemonization of justice-based conservative discourses, through the third decade of the Islamic Republic of Iran’s Revolution (1380-1384). Due to the advantages of Laclau and Mouffe’s theory on systematic representation of discursive conflicts (disappearance of a discourse and emergence of another), we used this theory as an efficient theoretical framework and as a research methodology strategy for our present work. In competitive processes and based on the context developed by insecurities and mutability of the reformist discourse, e.g. issues in political and cultural arenas, negligence in economic domain, disagreements on theoretic and operational meanings of major concepts of discourse, etc., justice-based conservative discourse managed to provide the requirements of marginalization of reformists and deconstruction of some of their major concepts, such as reforms, people, law, etc. This was the result of a sequence of wins starting by the second round of city council election in the end of 1380s, followed by the seventh parliament election in the end of 1382 and the presidential election in 1384. In this period, the conservative discourse was able to create a new semantic order through which not only were the previous government criticized and their defects and inefficiencies in justice-based attention and security of people’s welfare and economic needs were mentioned, but also they attempted to deconstruct concepts and meanwhile increase self-accessibility and reputation in public thoughts. Finally, this discourse dominated the political sectors of the country for some years as the hegemonic discourse.