نویسنده: معمار، ثریا *؛
چکیده: هدف مقاله حاضر، واکاوی اندیشههای اجتماعی و سیاسی حضرت علی(، بهویژه درباره عدالت است. این مقاله سعی دارد مفهوم عدالت و ابعاد آن را از دیدگاه ایشان بررسی کند. در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی از متن کتاب نهجالبلاغه، بهمثابه متن اصلی، مقولههای مرتبط با عدالت استخراج گردید. یافتههای تحلیل محتوا نشان میدهد مفهوم عدالت، کلیدیترین و باارزشترین مفهوم در نظام فکری، و مبناییترین اصل در سلوک سیاسی ـ اجتماعی ایشان است. در دیدگاه حضرت علی(، عدالت امری اجتماعی است و در تمامی ارکان جامعه با مفاهیم حق، نیاز، شایستگی، مساوات و برابری گره خورده است. عبارات مختلف نهجالبلاغه درباره عدالت، نشان میدهد نگاه حضرت به مفهوم عدالت، نه نگاه محافظهکارانه و انطباق با وضع موجود و نه نگاه صرف مساواتگرایانه است. انطباق پاداشهای اجتماعی و مادی برحسب تلاش فردی، ارج نهادن حاکم عادل به شایستگیهای افراد، و رفع حداقل نیاز همه افراد جامعه در عین پذیرش خلقت برابر انسانها، فضای مفهومی عدالت علوی را از دیدگاه مساواتگرایی و برابریگرایی مرسوم در ادبیات سیاسی رایج غرب متمایز میسازد.
منبع: شیعه شناسی پاییز 1393 – شماره 47 رتبه: علمی-پژوهشی/ISC (32 صفحه – از 47 تا 78 )
