نویسنده: ترکاشوند، سینا*؛ کشاورز، سوسن ؛ صالحی، اکبر ؛ میرزامحمدی، محمدحسن؛
چکیده: هدف پژوهش، ارائه الگوی نظری عدالت تربیتی برای نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی بر مبنای دیدگاه معرفت‌شناختی عدالت فارابی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی و استنتاج(قیاس عملی) است. بدین معنا که براساس الگوی استنتاجی فرانکنا از قرار گرفتن اهداف و مبانی در کنار هم اصولی استخراج شده است که منجر به اتخاذ روش‌های تربیتی می‌گردد.جامعه تحلیل، مجموعه کتابها، شرحها و مقالات پیرامون فلسفه فارابی بوده است که به طور هدفمند بر مبنای مقولات پژوهش نمونه‌گیری و به صورت عمیق مورد مطالعه قرار گرفته است و داده‌های حاصل به طور پیوسته همزمان با جمع‌آوری اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است یافته‌های حاصل حاکی از این است که براساس بنیان‌های معرفت‌شناختی فارابی، عدالت امری فطری، در راستای رسیدن به سعادت، برگرفته از حکمت، در تلازم با عقل و تابع منافع عمومی است. منابع معرفت شامل حس، عقل و شهود است. انواع معرفت مشتمل بر معرفت فطری، شهودی، عقلانی و… است. مناط صدق معرفت عدالت، اهلیّت و شایستگی است. لذا با نظر به مبانی معرفت‌شناختی فوق، الگوی نظری عدالت تربیتی در قالب اهداف، اصول و روش‌های تربیتی قابل استخراج است. برخی از اهداف غایی و واسطی این الگو، رسیدن به جامعه عادله، سعادتمندی همگان، فضیلت‌محوری و سنجش افراد با عدالت و نه بالعکس است، برخی از اصول این الگو عبارتند از: توجه به استعدادها و شایستگی‌های فردی، تعادل قوا و دوری از افراط و تفریط، عقلانیت و آگاهی‌بخشی، محبت و دگردوستی و نداشتن نگاه سلیقه‌ای و شخصی به عدالت است. برخی از روش‌های این الگو عبارتند از: روش توزیع برابر امکانات و منابع، روش پرورش استعداد، روش بسترسازی عادلانه، روش محبت‌ورزی عادلانه و روش قانونگرایی در اجرای عدالت. همه اهداف، اصول و روش‌های استنتاج گردیده ناظر بر چالش‌هایی است که در نظام تربیت رسمی و عمومی وجود دارد.
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی زمستان 1397 – شماره 23 (28 صفحه – از 7 تا 34 )
دانلود مقاله 
10.29252/qaiie.3.4.7
Presenting a Theoretical Model of Educational Justice in the Formal and Public Education System Based on the Epistemological Principles of Farabi Justice
Author: Torkashvand, Sina*; Keshavarz, Susan; Salehi, Akbar; Mirzamohammadi, Mohammad-hosein;
Abstract: This study aimed to present a theoretical model of educational justice for the formal and general education system based on the epistemological principles of Farabi justice. The research method is qualitative content analysis and deduction (practical analogy). That is, based on Frankna’s deductive model, some principles have been derived from the combination of goals and preliminary foundations that can lead to the adoption of educational methods. The population of analysis was the books, commentaries and articles about Farabi’s philosophy. These data were sampled purposively on the basis of research categories and were studied in depth. The purposively obtained data were continuously analyzed in parallel to data accumulation. The findings suggest that based on Farabi’s epistemological foundations, justice is a natural thing in the pursuit of happiness, derived from wisdom, in favor of reason, and is a function of general interest. Knowledge sources include sense, reason, and intuition. Types of knowledge include innate knowledge, intuition, rational knowledge, and so on. The areas of truth are knowledge of justice, adulthood and merit. Therefore, in view of the above epistemological foundations, the theoretical model of educational justice can be derived in terms of goals, principles and methods of education. Some of the ultimate and intermediate goals of this pattern are to reach the community of justice, general prosperity, virtue, and measuring people in terms of justice, rather than vice versa. Some of the principles of this pattern are: Attention to individual talents and competencies, balance of powers and avoiding extremes, rationality, informing, affection, and lack of personal and subjective look to justice. Some of the methods of this model are: method of equal distribution of facilities and resources, method of fostering talents, method of fair establishment of foundations, method of fair sympathy, and method of legitimacy in the implementation of justice. All the goals and inferred principles and methods take into account the challenges that exist in the formal education system.
