نویسنده: میرزایی، سمیرا*؛ امیدی فرد، عبدالله ؛
چکیده: افعال خداوند متعال با توجه به اطلاق وصف عدل در حوزه تکوین, تشریع و جزا برمبنای عدل است. ازاین رو همه احکام شرعی متصف به وصف مقدر عدل است. برخی اندیشمندان معتقدند فقیه در استنباط حکم شرعی می تواند با شاقول عدل و ظلمء و تشخیص مصادیق آن به وجوب و حرمت فتوا دهد. از این موضوع به قاعده عدالت تعبیر می شود. قاعده عدالت قاعده عدل و انصاف یکی از قواعد فقهی است و آنچه بر خلاف این قاعده باشد در شریعت پذیرفته نمی‌باشد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی درصدد بیان ارتباط قواعد عدل و انصاف و عدالت با قاعده لاضرر است. در این مقاله اثبات شده بین «قاعده لاضرر» و «قاعده عدالت» و «نفی ظلم» ارتباط موضوعی بر قرار است و اگر دایره قاعده عدالت را طوری گسترده بدانیم در این صورت قاعده عدل و انصاف از مصادیق قاعده عدالت می‌شود و نسبت بین آن دو عموم و خصوص مطلق خواهد بود. لذا با «قاعده لاضرر» می‌توان حکم ضررهای عقلایی را اثبات کرد، لیکن با «قاعده عدالت» ممکن است اثبات آن میسر نباشد. افزون براین؛ عدالت و عدل و انصاف نیز برای احقاق لاضرر و ثبوت عمل عادلاته و منصفانه شناخته می شوند.
منبع: پژوهش و مطالعات اسلامی تیر 1403، سال ششم – شماره 60 (17 صفحه – از 15 تا 31 )
دانلود مقاله 
سایت مرجع 