مقطع: کارشناسی ارشد سال: 1403
رشته: حقوق – حقوق خصوصی
پدیدآور: فاطمه وحدانی استاد راهنما: امید میلانلویی استاد مشاور: علی غلامعلی زاده
موسسه آموزش عالی اشراق، دانشکده علوم انسانی
دیوان عدالت اداری، عالی‌ترین مرجع قضایی صلاحیتدار جهت رسیدگی به شکایت شهروندان از اقدامات، تصمیمات و مصوبات خلاف قانون و شرع واحدها و مأموران دولتی است. این مرجع که بر اساس الگوی فرانسوی شورای دولتی، شکل گرفته در نوع خود، خدمات فراوانی را به شهروندان جامعه در برابر قدرت حاکمیت ارایه کرده است. بنابراین تقویت روزافزون جایگاه و شأن این مرجع با اهمیت قضایی-اداری و نظریه‌پردازی در خصوص مبانی، صلاحیت‌ها و سازوکارهای آن می‌تواند ما را در دستیابی به آرمان دفاع از حقوق خصوصی و عمومی شهروندان، یاری کند. در علم حقوق، بحث (ضمانت اجرا) همواره یکی از تفاوت های موازین اخلاقی با قاعده های حقوقی است. اهمیت این موضوع در بررسی صلاحیت های دیوان عدالت اداری از آن جهت است که در صورت نبود یا ضعف ضمانت اجرای آرای مربوط، فلسفه وجودی و اهداف دیوان، مورد تردید قرار گرفته و تصمیمات آن تغییر می کند. ماهیت تشریفاتی، زمینه های نافرمانی کارموندان و ماموران دولت، برای اجرای وظایف قانونی خود بیشتر شده و در نتیجه حقوق و آزادی های افراد مورد تهدید و تضییع قرار می گیرد. لذا بررسی چگونگی تضمین اجرای آرای مذکور و چالش های آن ضروری است. به طور کلی ضمانت اجرای آرای صادره از سوی دیوان علاوه بر تعقیب اداری و انتظامی، با صدور قرار انفصال و عزل برای ضابطان و کارمندان صورت می پذیرد و با تصمیم دادگاه از خدمات دولتی برکنار می شوند. کنترل خدمات قضایی دولت و اقدامات اداری آن در نظام حقوقی رومی-ژرمنی از طریق یک مرجع قضایی ویژه انجام می شود. ایران که تا حد زیادی از نظام مذکور پیروی کرده است، تحت تأثیر تحولات حقوقی فرانسه به ویژه در زمینه دادرسی اداری قرار گرفته است. دیوان عدالت اداری نقش مهمی در کنترل عملکرد اداری دولت داشته و دارد. در پژوهش پیش‌رو، یکی از مباحث مورد غفلت و یا کمتر مطالعه شده آن مرجع یعنی ضمانت اجرای آرای صادره و مطالب مربوط به آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دیوان عدالت اداری / regulations governing the implementation , ضمانت اجرایی / Court of Administrative Justice
1. ابوالحمد، عبدالحمید، حقوق اداری ایران، انتشارات توس، شهریور1370. 2. دلاوری، محمدرضا، قانون و تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، انتشارات آویشن، سال 1392. 3. دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه، دوره 14 جلدی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، 1372. 4. سنجابی، کریم، حقوق اداری ایران، تهران، چاپ زهره، 1342. 5. مصلاحی، علیرضا، قانون مجازات اسلامی در آراء دیوان‌عالی کشور، نشر ادبستان، چاپ اول، 1370. 6. نجابت‌خواه، مرتضی، قانون دیوان عدالت اداری در نظم حقوق کنونی، انتشارات جنگل، چاپ اول، 1390.
4. R. Upendra Das, Piyadasa Edirisuriya, Anoop Swarup (2012). Regional Trade and Economic Integration: Analytical Insights and Policy Options, World Scientific. 5. Richard Frimpong Oppong (2011). Legal Aspects of Economic Integration in Africa, Cambridge University Press 6. Soni, Puja (2012). The Benefits of Uniformity in International Commercial Law with Special Reference to the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods , School of Law at Pace University. 7. Thomas Andrew OKeefe (1994). An Analysis of the Mercosur Economic Integration Project from a Legal Perspective ,The International Lawyer ,Vol. 28, No. 2.