مقطع: دکتری تخصصی (PhD) سال: 1402
رشته: حقوق – حقوق کیفری و جرمشناسی
پدیدآور: احمدعلی صادقی استاد راهنما: رحیم نوبهار استاد مشاور: محمدعلی اردبیلی ؛ رجب گلدوست جویباری
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق
«صلح» و «عدالت»، بهعنوان دو ارزش اساسی، نقش کلیدی در کیفیت، مقبولیت و موفقیت تصمیمگیریهای عمومی دارند. با این حال، همانند سایر مفاهیم اجتماعی و انسانی، این دو مفهوم به-صورت ضروری همنشین و سازگار نیستند و احتمال تعارض و تزاحم میان آنها وجود دارد؛ بنابراین مسئلهی اصلی در این پژوهش این است که آیا تعارض و تزاحم میان صلح و عدالت در حوزهی حقوق کیفری وجود دارد؟ در صورت وقوع چنین تعارضی، سؤال مهم دیگر این است که تقدم با کدام یک از این دو ارزش خواهد بود و پاسداشت کدام یک باید مقدم باشد؟ این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با بررسی نظریههای یگانگی و دوگانگی صلح و عدالت، استدلالهای آنها را تحلیل و ارزیابی نموده و به شناسایی زمینههای تعارض و تزاحمِ صلح و عدالت در حقوق کیفری پرداخته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که با وجود ارتباط عمیق میان صلح و عدالت، صلح زمینهی همنشینی پدیدهها را فراهم نموده و عدالت آنها را در جایگاه درست و شایستهی آنها قرار میدهد. مبنای صلح آگاهی و شناخت است؛ اما مبنای عدالت، قدرت است. این قدرت از هماهنگی میان چند نیرو به وجود میآید که خود نیازمند صلح است؛ این مسئله خود برتری صلح بر عدالت را نشان میدهد. در حقوق کیفری جلوههایی از تعارض و تزاحم میان صلح و عدالت دیده میشود؛ زیرا صلح متکی برعفو و گذشت است که هر گونه خشونت را مردود میداند. عدالت اما بر اجرای مجازات و پاسخگویی تأکید دارد که گاهی منجر به خشونت خواهد شد. معمولاً در وضعیت پس ازمنازعه، رویکرد صلحمحور، عفو مجرمین را باتوجه به نقش و تأثیرگذاری آنها در ایجاد صلح و جلوگیری از ادامهی خشونت و بیعدالتی ضروری میداند. رویکرد عدالتمحور با هدف سزادهی، به دنبال تعقیب، محاکمه و همچنین به حاشیه راندن آنها میباشد. باتوجه به اساسنامهی دیوان بینالملل کیفری و رویههای عملی این دادگاه در صورت تزاحم صلح با عدالت، صلح مقدم دانسته اشده است و اجرای عدالت به تعویق انداخته شده است؛ زیرا حقوق بینالملل کیفری بیشتر متکی بر صلح منفی و در پی کاهش خشونت فیزیکی است. ادامهی خشونت را در راستای منافع عدالت نمیداند. حقوق بینالملل کیفری بهعنوان چارچوب کلی برای حفظ نظم جهانی عفو را در خصوص جرایم شدید نمیپذیرد؛ از این رو سد مستحکمی فرا راه مجرمین خطرناک است. حقوق کیفری داخلی درپی دستیابی به صلح مثبت، علاوه بر کاهش خشونت فیزیکی، اصلاح فرد، ترمیم رابطه میان مجرم و بزدهدیده و ایجاد صلح پایدار است. از این رو عفو مشروط را در جرایم شدید میپذیرد.
صلح / peace , عدالت / justice , عفو عمومی / General amnesty , عدالت انتقالی / Transitional justice , عدالت سزادهنده / Retributive justice ,
1. بیان مسئله 1 2 . اهمیت موضوع 6 3 .پرسشها و فرضیههای تحقیق 7 5 . پیشینهی تحقیق 8 6. ضرورت انجام تحقیق 10 7. اهداف و کاربردهای تحقیق 10 8. نوآوری تحقیق 11 9. روش تحقیق 11 10. سازماندهی تحقیق 12 فصل یکم: چهارچوب مفهومی صلح، عدالت و مفاهیم مرتبط 14 مبحث یکم: چهارچوب مفهومی صلح و عدالت 14 گفتار یکم: صلح 16 گفتار دوم: عدالت 18 گفتار سوم: موضع حقوق کیفری در قبال صلح و عدالت 21 گفتار چهارم: اختلافات داخلی و مسئلهی صلح و عدالت 28 مبحث دوم: رابطهی صلح و عدالت با مقوله های اخلاق، حق و سیاست 29 گفتار یکم: ارتباط صلح و عدالت با اخلاق 30 گفتار دوم: ارتباط صلح و عدالت با حق 32 گفتار سوم: ارتباط صلح و عدالت با سیاست 34 جمع بندی فصل یکم. 36 فصل دوم: ادلهی نظریهی نفی ناسازواری میان دو ارزش صلح و عدالت 37 مبحث یکم: درهمتنیدگی صلح و عدالت 37 گفتار یکم: همگام بودن نهاد صلح، عدالت و تفسیر متفاوت آنها 41 گفتار دوم: صلح و عدالت معیار آشتی 47 مبحث دوم: یگانگی رسالت صلح و عدالت 53 گفتار یکم: صلح، غلبهی همانندی بر تفاوت 54 گفتار دوم: عدالت به مثابه ی اصل ناظم 57 مبحث سوم: هماوردی صلح و عدالت درحل معضلات اجتماعی 59 گفتار یکم: عدالت به مثابه ی عنصر لازم برای حل اختلاف 62 گفتار دوم: وابستگی حیات عدالت به صلح 64 جمعبندی فصل دوم 65 فصل سوم: نظریهی دوگانگی صلح و عدالت 66 مبحث یکم: تفاوت دیدگاهها در خصوص مبنایی بودن هر یک از دو ارزش صلح و عدالت 66 گفتار یکم: صلح به عنوان مبناییترین ارزش 67 گفتار دوم: عدالت به مثابه ی اولین ارزش 71 مبحث دوم: تعارض و تزاحم میان صلح و عدالت 76 گفتار یکم: تعارض میان صلح و عدالت 78 گفتار دوم: تزاحم صلح و عدالت 85 مبحث سوم: نظریه تقدم صلح بر عدالت 86 گفتار یکم: تقدم ارزشی صلح بر عدالت 88 گفتار دوم: تقدم به لحاظ حق بودن 90 گفتار سوم: تقدم تاریخی 92 مبحث چهارم: دلایل سیاسی و حقوقی تقدم صلح بر عدالت 93 گفتار یکم: اولویت توقف خشونت بر اجرای عدالت 94 گفتار دوم: صلح، بستر شکلگیری عدالت 96 گفتار سوم: پیامدهای حقوقی تقدم صلح بر عدالت 97 جمعبندی فصل سوم 99 فصل چهارم: جلوههای تعارض صلح و عدالت در حقوق بینالملل کیفری 101 مبحث یکم: جایگاه صلح و عدالت در اسناد بینالمللی 101 گفتار یکم: نقش صلح و عدالت در پیدایش نهادهای بینالمللی با اهداف متفاوت 105 گفتار دوم: تزاحم صلح و عدالت با توجه به اساسنامه و قطعنامههای شورای امنیت 108 مبحث دوم: کشاکشها در حفظ صلح و اجرای عدالت از نگاه نهادهای پاسدار صلح و اجرای عدالت 111 گفتار یکم: جایگاه ارزش صلح در شورای امنیت سازمان ملل 112 گفتار دوم: دیدگاه دیوان بینالملل کیفری نسبت به ارزش عدالت 114 مبحث سوم: تزاحم صلح و عدالت؛ فرا راه دادگاههای بینالملل کیفری 118 گفتار یکم: دلایل طرفداران صلح 119 گفتار دوم: دلایل طرفداران عدالت کیفری 122 گفتار سوم: محکمهی نظامی نورنبرگ و توکیو 124 گفتار چهارم: دادگاههای بینالمللی یوگسلاوی و روآندا 127 گفتار پنجم: تقابل صلح و عدالت در منازعات کشور اوگاندا 128 گفتار ششم: رویارویی صلح و عدالت در سودان 131 مبحث چهارم: عدالت انتقالی و تنش صلح و عدالت 134 گفتار یکم: رویکرد عدالتمحور 136 بند یکم: بازدارندگی و حفظ صلح 139 بند دوم: مبارزه با فرهنگ معافیت از کیفر 140 گفتار دوم: رویکرد صلحمحور 141 بند یکم: ارتقای همزیستی در جوامع درحال گذار به صلح پایدار 142 بند دوم: تقویت زیرساختها برای مردم سالاری و حقوق بشر 142 مبحث پنجم: عدالت انتقالی و تقابل صلح و عدالت در افغانستان 144 گفتار یکم: تأکید جامعهی جهانی بر دولتسازی و حفظ صلح 145 گفتار دوم: حضور افراد متهم به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در ساختار حکومت 146 نتیجهگیری 151 منابع 161
1. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس(1388) مترجم: محمد حسن، لطفی تبریزیتهران، طرح نو. 2. بیکزاده، ابراهیم (1394) حقوق سازمانهای بینالمللی، تهران، انتشارات مجد، چاپ چهارم. 3. پرادل، ژان (1394) تاریخ اندیشههای حقوق کیفری، ترجمه؛ نجفیابرندآبادی، علی حسین، تهران، سمت، چاپ دهم. 4. حسینی، سید عبدالرحیم (1401) آرای اخلاقی ملا صدرا، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم، 5. رالز، جان (1400) نظریهای درباب عدالت، مترجم: مرتضی، نوری، تهران، نشرمرکز. 6. راسخ، محمد(1395) حق و مصلحت، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران، نشرنی. 7. سندل، مایکل(1400) عدالت؛ چه باید کرد، مترجم: افشین، خاکباز، چاپ ششم، تهران، فرهنگ نشرنو باهمکاری نشرآسیم. 8. ساککیتیچایسار، کریانگ( 1389) حقوق کیفری بین الملل، ترجمه؛ آقایجنت مکان، حسین، تهران، انتشارات جنگل، چاپ سوم. 9. ساعد، نادر(1389) حق برصلح عادلانه، تهران، مجمع جهانی صلح اسلامی. 10. شاهین، بیژن (1399) مدارا، ترجمهی ماشینچیان، محمد، تهران، نشرعلم. 11. تیلور، کریستوفر چارلزویستن، تاریخ فلسفه غرب: از آغاز تا افلاطون، ج 1 ترجمه، حسن فتحی، انتشارات حکمت، 1400 12. طاهری، ابوالقاسم(1385) تاریخ اندیشههای سیاسی درغرب، چاپ هفتم، تهران، نشرقومس. 13. فلای شاکر، ساموئل، تاریخ مختصر عدالت توزیعی، ترجمه، مجیدامینی، نشرمرکز، 1397. 14. فلسفی، هدایت الله(1394) صلح جاویدان و حکومت قانون، چاپ دوم، تهران، فرهنگ نشرنو. 15. فیالا، آندرو(1996م) صلح گرایی، مترجم: مریم، هاشمیان، (1395)تهران، ققنوس. 16. کانت، امانوئل (1380) صلح پایدار، ترجمه؛ صبوری، محمد، نشر به باوران، 17. کریمی، عباس، آئین، علی رضا و شیروانی، خدیجه(1396) نظریهی عمومی عدالت در علم حقوق، تهران، دادگستر. 18. کسسه، آنتونیو (1387) حقوق کیفری بین الملل، ترجمهی پیران، حسین، امیر ارجمند، اردشیر و موسوی، زهرا، تهران، جنگل جاویدانه. 19. کلسن، هانس( 1973م) نظریهی حقوقی محض، مترجم: محمد حسین، تمدن جهرمی، (1395)، چاپ دوم، تهران، سمت. 20. گاندی، ماهاتما، همه مردم برادرند، مترجم: محمود، تفضلی، (1399) چاپ چهاردهم، تهران، امیرکبیر. 21. لاگلین، مارتین (1388) مبانی حقوق عمومی، ترجمهی راسخ، محمد، تهران، نشر نی. 22. محقق داماد، سید مصطفی (1396) فقه استدلالی جزایی تطبیقی، مرکز نشر علوم اسلامی. 23. محمودی، سیدعلی(1393) کانت به روایت ایرانی، تهران، نگاه معاصر. 24. مطهری، مرتضی(1380) انسان کامل، تهران، صدرا. 25. مکاری، شوکت (1396) عفو مجازات دراسلام ومسیحیت، مترجم: محمدهادی، طلعتی تهران، نشرنگاه معاصر. 26. منصورآبادی، عباس(1400) کلیات حقوق جزا، نشرمیزان، چاپ هفتم. 27. موسی زاده، ابراهیم(1398) مبانی حقوق عمومی؛ با تأکید بر منظومهی فکری جواد آملی، تهران، سمت. 28. میر سپاسی، علی (1388) اخلاق در حوزه عمومی؛تأملاتی در باب ارزش ها ونهادهای دموکراتیک، نشرثالث. 29. میرمحمدصادقی، حسین (1393) دادگاه کیفری بین المللی، تهران، نشر دادگستر. 30. نوبهار، رحیم(1399) اصول فقه، چاپ دوم، تهران، نشر میزان. 31. ——-(1401) اسلام و مبانی حقوق بشر، تهران، نشرنگاه معاصر. 32. هارت، هربرت (1397) قانون، آزادی و اخلاق؛ در آمدی به فلسفه حقوق کیفری و عمومی، نشرنی. 33. هوفه، اُتفرید، دربارهی عدالت، ترجمه، اختری، امیر(1383) تهران، نشراختران. 34. واعظی، احمد (1388) نقد و بررسی نظریههای عدالت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). (ب) مقالات 35. آقایجنت مکان، حسین، صالحی، جواد (1398) وضعیت اوگاندا پیشروی دیوان کیفری بینالمللی: آزمونی برای پیروزی عدالت به بهای صلح و حفظ حاکمیت دولت،فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 49، شماره3. 36. —— (1388) ارزیابی احتمالی تعلیق وضعیت دارفور سودان از سوی شورای امنیت، 37. اردبیلی، محمدعلی، وحید دستجردی، فاطمه (1397) اهدف نظام کیفری بینالمللی در اسناد و رویههای دادگاه کیفری بینالمللی، تحقیقات حقوقی، دوره 21، شماره81. 38. اکبری، مجید و حسینی، سید محمد (1388) ارزششناسی در فلسفهی ارسطو، فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آیینه معرفت، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. 39. ایزدی، فاطمه، همت زاده، مجتبی، بیرجندی، فاطمه، قاسمی، زهرا(1388) جایگاه حقوق بینالملل در گسترش صلح جهانی، ماهنامه آفاق علوم انسانی، ش 25. 40. ارشادی مقدم، منا (1397) اخلاق وصلح، سویلکا، 41. اخوان کاظمی، بهرام، نظریه عدالت در فلسفه سیاسی بوعلی سینا، نشریه نامه فلسفی، 1379 42. امینی نیا، عاطفه(1389) جایگاه حق برصلح در منشور ملل متحد با نگاهی به عملکرد شورای امنیت، دانشنامه حقوق وسیاست، ش 13 43. افراسیابی، محمداسماعیل، مصطفیزاده، فهیم (1393) بررسی رویکرد ابزارگرا به حقوق کیفری ایران در پرتو قانون اساسی، فصلنامهی دیدگاههای حقوقی قضایی. 44. امامیان، معصومه، عزیزی، ستار (1397) چالش حقوقی قاعدهی عدم اجرای مصونیت سران دولتها نزد دیوان کیفری بینالملل: با تأکید بر پرونده عمرالبشیر، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال نهم، شماره2. 45. اشرافی، داریون (1392) تفسیر جدید از صلح و امنیت و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت، فصلنامه پژوهشهای حقوق عمومی، سال پانزدهم، شماره47. 46. باقری، سعید و سید صادق حقیقت(1392) نظربه جنگ عادلانه در فلسفه سیاسی سنت آگوستین، نشریه غرب شناسی بنیادی، دوره چهارم، شماره 2 47. بشیریه، حسین (1382) دیباچه برفلسفه عدالت، ، فصلنامه ناقد. 48. براتی، شهرام(1382) صلاحیت شورای امنیت در ارتباط در با دیوان بین الملل کیفری، حقوق وسیاست، دوره پنجم، شماره نهم. 49. بلومفیلد، دوید، مترجم: زرین، شجری( 1385) استراتژیهای حل اختلاف: عدالت و صلحگرایی مکمل و یا متضاد یکدیگرند، سیاست خارجی، شماره4. 50. بیگی، جمال، خوشیاری، حاجی بابا (1391) بی کیفرمانی مجرمان و مقابله با آن در حقوق بینالملل با تأکید بر اساسنامه دادگاه کیفری بینالملل، همایش ملی حقوق بینالملل در آیینه علوم روز، 51. پوراحمدی، حسین و مرادی، عبدالله (1397) مبانی اسلامی صلح پایداربا مقایسهی تطبیقی با نظریات جریان اصلی در روابط بینالملل، فصلنامه حمایت از حقوق زنان، شماره 12، سال چهارم. 52. پشمی، بهرام، نژندیمنش، هیبت الله (1401) انعکاس نظریه عدالت کیفری رد اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی، آموزههای حقوق کیفری، شماره 23. 53. جهانیان، ناصر(1390) مجموعه مقالات دومین نشست راهبردی عدالت، شماره 2. 54. جانیپور، مجتبی، خانعلیپور واجارگا، سکینه (1391) چالش صلح و عدالت از منظر اساسنامه دیوان بینالملل کیفری و قطعنامههای شورای امنیت، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال سوم. 55. جمشیدی، محمد حسین (1398) بررسی و تبیین مقوله صلح در نظریه المسالمه (شهرصلح) فارابی و نظریه صلح پایدار کانت، جستارهای سیاسی معاصر، سال هشتم، شماره3. 56. حاجی حیدری، حمید(1388) تحول تاریخی مفهوم عدالت، علوم سیاسی، سال 12، ش، 45. 57. حسینی، لطیفه، سادات حسینی، نرگس(1397) صلح سازی وحقوق بشر، 58. حقیقت، سید صادق(1395) صلح جهانی: مقایسه ای بین مبنای کانتی و دید گاهی اسلامی. حقوق بشر، سال 11. 59. حجازی، امرالدین و صلحچی، محمدعلی(1399) تاثیرشورای امنیت سازمان ملل متحد در ایجاد امنیت و عدالت کیفری بینالمللی، پژوهش حقوق کیفری، سال نهم، شماره 33. 60. خانمحمدی، کریم، شاملی، علی اکبر( 1395)تزاحم اخلاقی میان دو اصل احترام به حریم خصوصی و حفظ امنیت کاربران در شبکههای اجتماعی سایبری و ارائه راهکار، دوفصلنامه علمی پژوهشی دین وسیاست فرهنگی، ش هفتم، پاییز و زمستان. 61. چنیچیان، نیلوفر و دیگران (1397) بررسی رابطه عدالت و صلح با سیاست ورزی فضیلتمند؛ مطالعه موردی اسلام و جماعتگرایی، مجله پژوهشهای سیاسی و بینالملل، دوره نهم، شماره 35. 62. چینی چیان، نیلوفر، (1398)جماعت گرایی، روایتی نواز مناسبات اخلاق وسیاست، فصلنامه نقد کتاب علوم انسانی، سال دوم، ش6، 63. چنگیزاده، غلامعلی، صحرایی، محمد رضا (1394) ارزیابی فرایند صلحسازی در افغانسان پس از توافق بن 2001، پژوهشهای راهبردی سیاست، سال چهارم، شماه14. 64. دلاوری، ابوالفضل (1388) حقیقت و آشتی: نقش کمیسیون های حقیقت یاب در حل منازعات سیاسی و بین المللی، پژوهش حقوق وسیاست، سال 11، ش 26. 65. دیدهبان افغانستان (1388) صلح، عدالت یا هر دو. 66. ذاکریان، مهدی، باقریحامد، یوسف (1394) تبیین مفهوم عدالت انتقالی در نظام بین-المللی حقوق بشر با تاکید بر پرونده مصر، فصلنامه مطالعات بینالمللی، شماره 46. 67. ذریه، محمدجواد، آبیاری، زهرا و ارشدریاحی، علی(1395) صلح جهانی در پرو تو اصول ثابت اخلاقی، از نظر هانس گونگ و علامه طباطبایی، اخلاق زیستی، شماره 19. 68. راسخ، محمد، بیاتکمیتکی، مهناز (1390) مفهوم مصلحت عمومی، تحقیقات حقوقی، دوره 14، شماره 56. 69. رضویفرد، بهزاد، فرجی، محمد (1396) تشکیل دادگاه کیفری بینالمللی شدهی(مختلط) کامبوج، مجله حقوقی بینالمللی، دوره 34، شماره 57. 70. رضویفرد، بهزاد، براتی، محمد (1402) تاثیر شورای امنیت ملل متحد بر سیاسی شدن دیوان بینالملل کیفری، مجله حقوقی بینالمللی، شماره 69. 71. رمضانیقوامآبادی، محمدحسین، بهمئی، منصور(1396) تحقق عدالت کیفری بینالملل درآفریقا؛ موانع و راهکارها،فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47. 72. —— (1393) تأسیس دیوان کیفری آفریقایی افسانه یا واقعیت، مجله حقوقی دادگستری، شماره 86. 73. —— (1397) توسعه تدریجی عدالت کیفری منطقه ای با تاکید بردیوان آفریقایی دادگستری وحقوق بشر، پژوهش حقوق کیفری، سال 6، شماره 22. 74. رهبرپور، محمد رضا و خورشیدی، ملیحه(1396) ظرفیتهای ترویجی صلح و آشتی در آموزش حقوق کیفری، پژوهش های روابط بین الملل، دوره 1، شماره 23. 75. روانستان، آرزو، شفیعی، نوذر، دهشیار، حسین و حاجیمینه، رحمت (1401) کارکرد سازمان ملل متحد در حلوفصل بحران افغانستان (1947 تا 2021) فصلنامه مطالعات بنیادین وکاربردی جهان اسلام، سال چهارم، شماره13. 76. زمانی، سیدقاسم و حسینیاکیرینژاد، هاله (1394) جامعه بین الملل وعدالت کیفری جهانی،فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. 77. زمانی، سیدقاسم 78. —— (1392) تهدید به عدم همکاری با دیوان کیفری بینالمللی و آینده مبهم عدالت کیفری در قاره سیا، پژهشحقوق جزا و جرم شناسی، شماره2. 79. ——- (1387) دیوان کیفری بینالمللی و صدور قرار جلب عمرالبشیر، پژهشهای حقوق کیفری، شماره14. 80. زاهد، بهرام (1399) رابطه صلح وعدالت در منظومه فکری سید قطب، صلح پژوهی اسلامی، سال 1، شماره 1. 81. سواری، حسن(1390) ناسازواری صلح و عدالت در دیوان کیفری بینالمللی در پرتو پرونده عمرالبیشر(سودان)، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 58. 82. سهرابی، رضا و فتح زاده، حسن( 1395) خاستگاه ارزشها از نگاه نیچه، متافیزیک، سال هشتم، ش 22. 83. سادات میرمحمدی، معصومه، (1390)مقایسه صلح پایدار دراندیشه انسان محورکانت وصلح عادلانه در اندیشه متفکران شیعی، معرفت ادیان، ش4. 84. سلیمانی، فرانک، جلوه های صلح وبشردوستی دراشعار مولانا، حافظ وسعدی، 1388، شماره 3. 85. سبحانی، مهین (1396) سازوکارهای کارآمد و مشروع عدالت انتقالی، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هشتم. 86. صالحی، جواد و حسین آقای جنت مکان(1398) وضعیت اوگاندا پیش روی دیوان کیفری بینالمللی ؛آزمونی برای پیروزی عدالت به بهای صلح و حفظ حاکمیت دولت، فصلنامه مطالعات حقوقی عمومی، دوره 49، شماره 3 . 87. صالحی، جواد (13996) چالشهای دیوان کیفری بینالمللی در پیگیری پرونده ریس جمهور سودان: از مخالفت اتحادیه آفریقا و عدم همکاری کشورهای عضواتحادیه، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال 19، شماره 57. 88. —— (1401) چشم انداز عبوز از موانع صلاحیت دیوان کیفری بینالمللی در وضعیت افغانستان، آموزههای حقوق کیفری، دوره نوزدهم، شماره23. 89. طاهریان، میلاد و هادیتبار، اسماعیل(1398) گذار از جرم شناسی صلح ساز به سیاست جنایی صلح مدار،آموزههای حقوق کیفری دوره 16 ش 18. 90. طاهریان، میلاد و هادیتبار، اسماعیل(1399) جرم در سنجه گفتمان صلح مدار، پژهشنامه حقوق کیفری، سال 11، شماره 1. 91. علیاری، مهدی، محبی، محسن و قنبریجهرمی، محمد جعفر، اعمال تحریم های هوا نوردی تهدید برای صلح و امنیت بینالمللی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، ، شماره 99. 92. عالیپور، حسن(1392) امنیت ملی و عدالت کیفری، مطالعاعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره 3. 93. علویپور، سید محسن و بحرانی، مرتضی(1388) همبستگی؛ پیوند صلح و دوستی، حقوق بشر، سال 4، شماره 2. 94. عباسیان، پیمان، اسماعیلی، سمانه (1388) فلسفه و جایگاه صلح در حقوق بشر، سویلکا، 95. غراقیانزندی، داود(1392) نسبت عدالت و امنیت ملی، مطالعات راهبردی،سال ششم، شماره 3. 96. فلسفی، هدایت الله(1381) حق، صلح و منزلت انسانی، تأملاتی در مفاهیم قاعدهی حقوقی، ارزش اخلاقی و بشریت، مجلهی حقوقی، نشریه دفترخدمات حقوق بینالملل جمهوری اسلامی ایران، شماره 26 و 27. 97. —- (1369) شورای امنیت و صلح جهانی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره8. 98. فتحی، حسن(1388) نسبت میان عدالت، دموکراسی و صلح در جمهوری افلاطون، دو فصلنامهی بینالمللی حقوق بشر، شماره 2. 99. فقیهی مقدس، نفیسه (1389) مبانی فلسفی صلح گرایی از نظر اسلام، حکومت اسلامی، سال 15، شماره3، 100. فوزی، یحی(1393) عدالت دراندیشه سیاسی اسلام؛ مفهوم شناسی و راهبردها، فصلنامه اندیشه سیاسی دراسلام. 101. . قریشی، نجم الدین، کدخدایی، عباسعلی، بابایی، مجتبی و سوهانیان، فاطمه(1397) در آمدی بر مفهوم عدالت انتقالی در حوزه حقوق بینالملل و نقش کرامت انسانی و اخلاق در حفظ و توسعه آن. پژوهش های اخلاقی، سال هشتم، شماره 4. 102. کاتوزیان، ناصر،(1386) حقوق و عدالت، نقد و نظر، اخلاق در علوم وفناوری، سال سوم، شماره دوم وسوم. 103. کاتوزیان، ناصر(1386) عدالت و حقوق بشر، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 37، شماره سوم. 104. کاتوزیان، امیرناصر(1385) عدالت قاعده اصلی حقوق بشر، بازتاب اندیشه، شماره 82. 105. کوشکی، پروین، موذنی، علی محمد،جوادی ارجمند، محمد جعفر(1400) بررسی صلح و مدارا در اندیشه مولانا وحافظ ومقایسه آن بارویکرد صلح گرایی ملا صدرا، دوفصنامه تاریخ وادبیات. 106. کشاورز، مونس(1397) در آمدی بر عدالت کیفری، فصلنامه حقوق ملل، سال 6، شماره 22. 107. هاشمیخانعباسی، سیدعلی(1389) تعارض ادله و قواعد رفع آن، فقه وتاریخ تمدن، شماه 25. 108. لکزایی، شریف، کیخواه، نجمه(1397) صلح از منظر صدرمتأالهین شیرازی، حکمت اسلامی، دوره 5، شماه 10. 109. میرمحمدصادقی، حسین، رحمتی، علی(1397) دلایل ومبانی حقوقی تاسیس دادگاههای کیفری مختلط(بین المللی شده) ازمنظرداخلی و بین المللی، پژوهش حقوق کیفری، سال7، ش25. 110. موسویفر، زهره،(1397) بازتاب فلسفه سیاسی هابز وکانت راجع به صلح در توسل به عدالت کیفری بینالملل، فصلنامه پژوهش های رابط بین الملل، دوره هشتم، شماره چهارم. 111. میرزایی، اقبال علی(1400) نقش اصول حقوقی درتفسیر و رفع تعارض قوانین؛ مطالعه موردی قوانین کیفری و مدنی ایران، مجله حقوقی دادگستری، دوره 85، شماره 113. 112. مصطفی، فضائیلی و نرگس سادات، حسینی(1401) فصلنامهی پژوهشهای حقوق عمومی، دوره 52، شماره، 1. 113. مهرگان، امیرحسین (1396) عدالت انتقالی ضرورتها و چالشها، فصلنامه مطالعات بینالمللی، سال چهاردهم، شماره53. 114. نژندیمنش، هیبت الله، ضیایی بیکدلی، ممحدرضا (1398) نقش دادگاههای بینالملل کیفری در حفظ صلح وامنیت بین المللی، فصلنامه تخصصی فقه ومبانی حقوق اسلام، سال ششم، شماره 20. 115. نادران، الیاس، نعمتی، محمد (1391) نقد و بررسی مبانی روش شناسی نظریه عدالت جان رالز، مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره 5، شماره 1. 116. نوربها، رضا (1388) حقوق جزایی و عدالت کیفری، علوم جنایی(مجموعه مقالات در تجلیل از دکتر محمد آشوری، سمت. 117. نوبهار، رحیم (1393) جرم سیاسی و تقسیم بندی حد- تعزیر، پژوهشهای حقوق کیفری، دوره دوم، شماره3. 118. —— (1398) حقوق کیفری در جدال میان صلح و عدالت، وب سایت وکلا پرس. 119. نصیریحامد، رضا(1396) مارتین بوبر و انسانشناسی صلح، اسفار، سال سوم، شماه5. 120. والدورن، جرمی (1381) فلسفه حق، ترجمه؛ ظفری، محمدرضا، علوم سیاسی، شماره 18. 121. ونتربتم، ایملی (1389) وضعیت عدالت انتقالی در افغانستان، واحد تحقیق و ارزیابی سلسله پالیسی برنامه. 122. یزدیانجعفری، جعفر(1397) عدالت انقالی: شیوههای برخورد با جرایم بینالمللی در عدالت انتقالی، مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره48، شماه2. (ج) 123. بهروزی خواه، عباس، آموزش حقوق بشربرای صلح(1386) پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. 124. سبحانی، مهین(1392) تأثیرحقوق بینالملل کیفری و ابتکارات ملی در گذار به عدالت انتقالی، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی. 125. غضنفری، هنگامه (1390) تأثیرسازمانهای غیردولتی بینالمللی برفرایند صلح، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. 126. کارگزاری، جواد(1396) حقوق بشر در نظریه عدالت جان رولز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی . 127. معصومزاده، نیکبود(1396) بررسی نقش جهانی شدن عدالت در برقراری صلح پایدار جهانی از منظر اسلام شیعی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس. (ج) قوانین 128. قانون مجازات اسلامی 1392 129. قانون آئین دادرسی کیفری 1392 130. قانون رسیدگی به تخلفات اطفال 1383 131. قانون جدید شوراهای حل اختلاف 1402
1. Bassiouni, M. Cherif(1996). Searching for Peace and Achieving Justice: The Need for Accountability, Law and Contemporary Problems, Duke University School of Law. 2. Brett, Roddy, and Lina Malagón(2022). Transitional justice and peacemaking/peacebuilding, Contemporary Peacemaking: Peace Processes, Peacebuilding and Conflict, Palgrave Macmillan, Cham. 3. Herman, Johanna, Olga Martin-Ortega, and Chandra Lekha Sriram(2012). Beyond Justice Versus Peace: transitional justice and peace building strategies, rethinking peace building. Rutledge. 4. Kersten, Mark(2016). Justice in Conflict: The Effects of the International Criminal Court’s Interventions on Ending Wars and Building Peace Oxford University Press. 5. Palmer, Nicola(2015). ‘Legitimating Transitional Justice in Rwanda’, Courts in Conflict: Interpreting the Layers of Justice in Post-Genocide Rwanda, Oxford University. 6. Porter, Elisabeth(2015). Connecting Peace, Justice, and Reconciliation, Lynne Rienner Publishers. B. Articles 1. Akhavan, Payam(2009). “Are International Criminal Tribunals a Disincentive to Peace? Reconciling Judicial Romanticism with Political Realism.” Human Rights Quarterly, vol. 31, no. 3. 2. Ambos, Heinze, Kai and Alexander .(2018). International Criminal Law and International Criminal Justice, Criminology and Criminal Justice Journal, published online. 3. Bartłomiej Krzan .(2016). International Criminal Court Facing the Peace vs. Justice Dilemma, International Comparative Jurisprudence, Volume 2, Issue 2. 4. Bassioun, M, cherif .(2003). Justice and Peace: The Importance of Choosing Accountability Over Realpolitik, Case Western Reserve, Journal of International Law, Vol. 35, No. 2, pp. 191-204. 5. Briskman, Linda .(2021). Creating Understandings for Peace, Justice and Human Rights, the Journal of Human Rights, Semi-Annual, Vol. 15, No.2. 6. Inazu, John D .(2009). No Future without (Personal) Forgiveness: Re-Examining the Role of Forgiveness in Transitional Justice. Human Rights Review, Vol. 10, Available at https://ssrn.com/abstract=1466810. 7. Jallow, Hassan .(2009). Justice and the Rule of Law: A Global Perspective, the International Lawyer, Vol. 43, No.1, pp.77-81. 8. Janine Natalya Clark .(2011). Peace, Justice and the International Criminal Court: Limitations and Possibilities, Journal of International Criminal Justice, Volume 9, Issue 3. 9. Katharina, Merkel .(2014). Peace versus Justice: A False Dichotomy? Mapping Tensions and Complementarities between Conflict Resolution and Human Rights Advocacy in Afghanistan, Journal of conflict ology. 10. Kenneth A. Rodman .(2014). Justice as a Dialogue between Law and Politics: Embedding the International Criminal Court within Conflict Management and Peacebuilding, Journal of International Criminal Justice, Volume 12, Issue 3. 11. Kerr, Rachel .(2007). Peace through Justice? The International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia”, Southeast European and Black Sea Studies, Vol. 7, No. 3. 12. Linda M. Keller .(2008).The False Dichotomy of Peace versus Justice and the International Criminal Court, Hague Justice Journal. 13. Mansour, Katerina, Riches, Laura(2019). Peace versus Justice: A False Dichotomy, Paris School of International Affairs. 14. Merkel, Katharina(2014). Peace versus Justice: A False Dichotomy? Mapping Tensions and Complementarities between Conflict Resolution and Human Rights Advocacy in Afghanistan, Journal of conflict ology, Vol 5, No1. 15. Müller, H(2010). Justice and Peace: Good Things Do Not Always Go Together, Social Science Open Access Repository. Available at https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-456999. 16. Prorok AK(2017). The (In) compatibility of Peace and Justice? The International Criminal Court and Civil Conflict Termination, International Organization. Available at 10.1017/S0020818317000078. 17. Pugh, Jeffrey(2019). Peace, Justice, and Transitional Justice: Retributive and Restorative Justice and Sustainable Peace. Available at https://ssrn.com/abstract=4473954. 18. Richard Goldstone(2011). Dealing with the Past: Peace and Justice in the Former Yugoslavia, Global Policy. 19. Sarkin, Jeremy Julian(2022). Amnesties and Truth Commissions, in Barbora Holá, Hollie Nyseth Nzitatira, and Maartje Weerdesteijn (eds), The Oxford Handbook of Atrocity Crimes. 20. Scharf, Michel. P(1999). The Amnesty Exception to the Jurisdiction of the International Criminal Court, Cornell International Law Journal, Vol. 32, Iss. 3. 21. Strupinskienė, Lina(2022). International Criminal Tribunal for former Yugoslavia (ICTY) and grassroots mobilization for justice: Insights from Bosnia and Herzegovina. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology. C. Websites 1. https://plato.stanford.edu/entries/aesthetics-18th-british/