سازوکارهای حقوقی ارتقای مدارس دولتی در راستای عدالت آموزشی در آزمون سراسری

عدالت آموزشی / Educational Justice, مدارس دولتی / Public schools, سازوکارهای حقوقی / legal mechanisms, آزمون سراسری / national exam

مقدمه 1 1- بیان مسئله 1 2- ضرورت و اهداف تحقیق 3 3- سؤال‌های تحقیق 5 4- فرضیه‌های تحقیق 6 5- پیشینه تحقیق 7 6- قلمرو تحقیق 9 7- روش تحقیق 10 8- ساختار تحقیق 10 بخش اوّل: مفاهیم، مبانی نظری و کلیات 12 فصل اوّل: مفاهیم و مبانی نظری 13 مبحث اوّل: عدالت آموزشی 13 گفتار اوّل: عدالت 13 گفتار دوم: آموزش 15 گفتار سوم: عدالت آموزشی 16 بند اوّل: عدالت آموزشی از منظر اندیشمندان اسلامی 18 بند دوم: عدالت آموزشی از منظر اندیشمندان غربی 19 مبحث دوم: سازوکارهای حقوقی 21 گفتار اوّل: سازوکارهای ایجابی حقوقی 21 گفتار دوم: سازوکارهای سلبی حقوقی 22 فصل دوم: کلیات 22 مبحث اوّل: مدرسه و انواع آن 22 گفتار اوّل: مدارس سازمان ملّی پرورش استعدادهای درخشان 27 گفتار دوم: مدارس غیردولتی 28 گفتار سوم: مدارس نمونه دولتی 31 گفتار چهارم: مدارس شاهد 32 گفتار پنجم: مدارس هیأت امنایی 33 گفتار ششم: مدارس بین‌المللی 35 گفتار هفتم: مدارس دولتی 37 مبحث دوم: پیشینه و اقسام مدارس 37 گفتار اوّل: پیشینه مدارس قبل از انقلاب اسلامی 39 گفتار دوم: پیشینه مدارس بعد از انقلاب اسلامی 42 مبحث سوم: آسیب شناسی تعدد مراجع تصمیم‌گیرنده مدارس 47 گفتار اوّل: شورای عالی انقلاب فرهنگی 48 گفتار دوم: مجلس شورای اسلامی 53 گفتار سوم: شورای عالی آموزش و پرورش 55 مبحث چهارم: آزمون سراسری 58 جمع‌بندی بخش اوّل 60 بخش دوم: مؤلفه‌های تحقق و عدم تحقق عدالت آموزشی 61 فصل اوّل: تحلیل آزمون سراسری از حیث نقض عدالت آموزشی 62 مبحث اوّل: تاریخچه آزمون سراسری 64 گفتار اوّل: تاریخچه آزمون سراسری قبل از انقلاب اسلامی 64 گفتار دوم: تاریخچه آزمون سراسری بعد از انقلاب اسلامی 68 مبحث دوم: نسبت‌سنجی مؤلفه‌های مؤثر بر آزمون سراسری با عدالت آموزشی 73 گفتار اوّل: مؤلفه‌های بیرونی مؤثر بر آزمون سراسری 74 بند اوّل: نظام حقوق و بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی 74 بند دوم: تشتت در سیاستگذاری و تصمیم‌گیری در حوزه آزمون سراسری 76 بند سوم: نظام استخدام، مدرک‌گرایی و نسبت آن با دهک‌های درآمدی 77 بند چهارم: پایگاه اجتماعی و فرهنگ جامعه 79 بند پنجم: تبلیغات آموزشگاه‌های خصوصی و انتشاراتی آزمون سراسری 80 گفتار دوم: مؤلفه‌های درونی مؤثر بر آزمون سراسری 81 بند اوّل: ابزار سنجش؛ آزمون سراسری و سابقه تحصیلی 81 بند دوم: روش پذیرش؛ سهمیه‌ها 86 شماره 1- سهمیه مناطق 88 شماره 2- سهمیه ایثارگران 89 فصل دوم: زمینه‌های حقوقی ارتقای مدارس دولتی 93 مبحث اوّل: ساختار مدارس دولتی 93 گفتار اوّل: معلّمین مدارس دولتی 96 بند اوّل: افزایش کیفیت معلّمین 97 بند دوم: افزایش کمیت معلّمین 99 گفتار دوم: سرانه فضای آموزشی مدارس دولتی 101 مبحث دوم: حمایت از مدارس دولتی 102 گفتار اوّل: افزایش حمایت از مدارس دولتی 103 گفتار دوم: کاهش حمایت از مدارس غیردولتی 106 گفتار سوم: استفاده از هوش مصنوعی و امکانات آموزش مجازی 108 جمع‌بندی بخش دوم 112 نتیجه‌گیری 115 پیشنهادها 119 منابع و مآخذ 121 پیوست و ضمائم 128

منابع و مآخذ قرآن کریم نهج‌البلاغه کتاب‌های فارسی 1- افشار، ابراهیم، حری، عباس، نشاط، نرگس، دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، جلد 1، چاپ اوّل، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران، 1386. 2- آقازاده، احمد، روش‌شناسی و تاریخ تحول آموزش و پرورش تطبیقی، چاپ اوّل، انتشارات نسل نیکان، تهران، 1382. 3- آهنگر، سارا، قدرت آموزش در نبرد با نابرابری، چاپ اوّل، تهران، روزنه، 1402. 4- جاویدی، مجتبی، قاموس عدالت: بررسی مبانی نظری و عملّی مفهوم عدالت در کلام مقام معظم رهبری، چاپ اوّل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1392. 5- جعفری لنگرودی، محمّد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ بیست و ششم، تهران، انتشارات گنج دانش، 1393. 6- حاتمی، مهدی، زاهدی، منیره، حق بر آموزش و تعهدات دولت‌ها، چاپ اوّل، تهران، انتشارات خرسندی، 1392. 7- دلاور، علی، عابدینی، احمد، نویدادهم، مهدی، واژه‌نامه تخصصی(ترمینولوژی) آموزش و پرورش، چاپ اوّل، تهران، سادس، 1393. 8- دولت آبادی، یحیی، حیات یحیی، جلد 1، چاپ پنجم، تهران، عطار، 1362. 9- رابرتسون، یان، درآمدی بر جامعه(با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی) ترجمه حسین بهروان، چاپ سوم، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1377. 10- رالز، جان، نظریه‌ای در باب عدالت، ترجمه مرتضی نوری، چاپ پنجم، تهران، مرکز، 1400. 11- زادگان، ندا، قاسمی، مرتضی، فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران، آموزش و پرورش آینده(بازخوانی آموزش و پرورش ایران در آستانه قرن پانزدهم شمسی)، چاپ اوّل، تهران، مؤسسه متن، 1402. 12- شرف‌زاده بربر، محمّد، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های ایران، چاپ اوّل، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، 1384. 13- ضمیری، محمّدعلی، تاریخ آموزش و پرورش ایران و اسلام، چاپ نهم، شیراز، انتشارات ساسان، 1380. 14- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1395. 15- طباطبایی، محمّد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمّد باقر موسوی همدانی، جلد 12، چاپ دوازدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1364. 16- عباسی، بیژن، مبانی حقوق عمومی، چاپ دوم، تهران، انتشارات دادگستر، 1396. 17- خسروپناه، عبدالحسین، منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای، چاپ هفتم، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1400. 18- عمادراده، مصطفی، مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش، چاپ شانزدهم، اصفهان، انتشارات جهاد دانشگاهی، 1381. 19- فلسفی، نصرت الله، حق برآموزش در حقوق بین الملل و حقوق ایران، چاپ اوّل، تهران، انتشارات جنگل، 1395. 20- قاسمی پویا، اقبال، مشارکت‌های مردمی در آموزش و پرورش، چاپ اوّل، تهران، پژوهشکده تعلیم و تربیت، 1380. 21- قاضی، ابوالفضل، بایسته‌های حقوق اساسی، چاپ دوم، تهران، میزان، 1383. 22- قاینی، زهره، محمّدی، محمّد، تاریخ ادبیات ایران: ادبیات کودکان در روزگار نو، جلد 5، چاپ اوّل، تهران، چیستا، 1382. 23- کاردان، علی‌محمّد، فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، چاپ سوم، تهران، سمت، 1378. 24- کدی، نیکی، نتایج انقلاب ایران، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، چاپ اوّل، تهران، نشر ققنوس، 1383 هـ‌ش. 25- گرجی ازندریانی، علی‌اکبر، در تکاپوی حقوق اساسی، چاپ پنجم، تهران، جنگل و جاودانه، 1388. 26- مشایخ، فریده، دیدگاه‌های نو در برنامه‌ریزی آموزشی، تهران، انتشارات سمت، 1381. 27- مشایخی، محمّد، آموزش و پرورش تطییقی سازمان و اداره آموزش و پرورش در کشورهای مختلف جهان، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات دانشسرای عالی، 1349. 28- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، جلد 25، چاپ سوم، تهران، انتشارات صدرا، 1381. 29- معیری، محمّدطاهر، مسائل آموزشی و پرورش، چاپ نوزدهم، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1387. 30- معین، محمّد، فرهنگ فارسی، جلد 1، چاپ سوم، سرایش، تهران، 1381. 31- موسوی خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، جلد 18، چاپ پنجم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1389. 32- هاشم‌نیا، شهرام، سازمان سنجش آموزش کشور، چاپ اوّل، تهران، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، 1386. 33- هاشمی، سید محمّد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اوّل، چاپ پنجم، تهران، میزان، 1382. 34- ________، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، چاپ اوّل، تهران، میزان، 1384. 35- وحیدی، احمدرضا، تأملّی در اصول کلی نظام، حقوق و آزادی‌های مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اوّل، قم، معارف، 1385.

کتاب‌های عربی 1- ابن اثیر، علی بن محمّد، أسد الغابه فی معرفه الصحابه، جلد 1، چاپ پنجم، دارالفکر، بیروت، 1415. 2- آمدی، ابوالفتح، غرر الحکم و دررالکلم، جلد 1، چاپ هشتم، مؤسسه فرهنگی دارالحدیث، قم، 1437. 3- الحر العاملی، محمّد بن الحسن، وسایل الشیعه الی التحصیل مسائل اتحصایل مساائل الشاریعه، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، قم، 1412. 4- الکینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ پنجم، چاپخانه حیدری، تهران، 1363. 5- المجلسی، محمّد‌باقر، بحار الأنوار، چاپ پنجم، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1403. کتاب‌های انگلیسی 1- Dieter Beiter, Klaus, The Protection of the Right to Education by International Law, LEIDEN/BOSTON: MARTINUS NIJHOFF Publishers, 2005. 2- Holmes, Wayne, Persson Jen, Artificial Intelligence and Education, Council of Europe Publishing, Paris, 2022. 3- Migration, Displacement and Education—building bridges, not walls, UNESCO, Global education monitoring report, 2019. 4- Miguel A. Cardona, Roberto J. Rodríguez, Kristina Ishmael, Artificial Intelligence and the Future of Teaching and Learning, Published in 2023 by the office of educational technology, Washington, DC, 2023. 4 – UNICEF, An unfair start: Inequality in children’s education in rich countries, United Nations, 2019. 5- UNESCO, Artificial Intelligence in Education: Challenges and Opportunities for Sustainable Development, Published in 2019 by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Paris, 2019. 6- Youssif Al Shatti, Hadeel, A Comparative Study of Private and Public Schools Serving Low-income Parents in Kuwait, School of Education, Communication and Language Sciences, 2015.