نویسنده: فلاح‌زاده، علی محمد* ؛ تاری وردی، صادق ؛
چکیده: زمینه و هدف: رویه قضایی در کنار قانون، به عنوان مهم‌ترین منبع ایجاد قواعد حقوقی به شمار می‌رود، هرچند در نظام حقوق اداری ایران استفاده از رویه قضایی اغلب به عنوان منبع فرعی و تفسیری قانون مورد توجه بوده است، لیکن نقش دادگاه‌های اداری خصوصاً در رأس آن‌ها دیوان عدالت اداری در بیان و تولید رویه قضایی حاویِ اصول کلی و مفاهیم بنیادی حقوق اداری بسیار مهم و حیاتی است. این مقاله با هدف بررسی نقش هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در شناسایی و تحکیم اصول حقوق اداری به منظور اعتلا و پرورش این اصول همگام با توجه به حقوق بشر، انجام گردیده است. مواد و روش‌ها: روش تحقیق در این مقاله به صورت اسنادی است که با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای تدوین گردیده است. یافته‌ها: دیوان عدالت اداری به عنوان یکی از نهادهای حمایت و صیانت از حقوق بشر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نمودار شده است. این نهاد به نسبت دیگر نهادها، از سابقه و قدمت بیشتری در قبال حمایت و صیانت از حقوق بشر برخوردار می‌باشد. همچنین رویه قضایی این نهاد، هرچند بعنوان منبع فرعی مطرح می‌گردد، لیکن نقش مهمی در توسعه اصول حقوق اداری داشته است. نتیجه‌گیری: در دادرسی‌های اداری صرف تکیه بر قوانین موضوعه و اصل حاکمیت قانون جهت کنترل قضایی تصمیمات و اقدامات مقامات اداری چندان راهگشا نیست. در این راستا، استفاده از معیار «اصول حقوق اداری» می‌تواند خلأ ناشی از فقدان منابع قاعده‌ساز را خصوصاً در کنترل قضایی اعمال اداری پر کند. رعایت حقوق بشر از مهم‌ترین وظایف تعریف‌شده دیوان عدالت اداری به شمار می‌رود. در این زمینه، هرچند نقش هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در بیان و تولید رویه قضایی حاوی اصول کلی و مفاهیم بنیادی حقوق اداری بسیار مهم و حیاتی است، اما در مجموع می‌توان بیان داشت دیوان عدالت اداری نخست در بهره‌گیری از اصول مدرن حقوق اداری از موفقیت چشم‌گیری برخوردار نبوده است. همچنین اختیارات دیوان عدالت اداری در حمایت و التزام دستگاه‌های دولتی به رعایت حقوق بشر کاهش یافته است.
منبع: حقوق پزشکی بهار 1399 – شماره 52 (ویژه نامه حقوق بشر و حقوق شهروندی) رتبه: علمی-پژوهشی/ISC (14 صفحه – از 500 تا 513 )
The Role of the Judicial Procedures of the Administrative Justice Court’s General Assembly in the Development of the Administrative Rights’ Principles from the Perspective of Human Right
Author: Ali Muhammad, Fallahzadeh *; Sadegh, Tariverdi;
Abstract: Background and Aim: Along with the law, the judicial procedures are enumerated amongst the most important sources of the legal regulations’ creation. Although judicial procedures have been mostly considered in Iran’s administrative law system as a secondary and interpretational source of the law, the role of the administrative courts, especially and atop of them, the role of the administrative justice tribunal has been very important and vital in the expression and production of the judicial procedures containing general principles and fundamental concepts of the administrative laws. The present article aims at investigating the role of the general assembly of the administrative justice court in the identification and solidification of the administrative law’s principles for the sublimation and fostering of these principles with attentions to the human rights. Materials and Methods: The study method is documentary research through the use of library resources. Findings: As one of the institutions supporting and guarding the human rights in the constitution of the Islamic Republic of Iran, administrative justice court features a longer history and oldness regarding the support and safeguarding of the human right in contrast to the other institutions. Moreover, although the judicial procedures of this institute are proposed as a secondary source, it has played a significant role in the development of the principles of the administrative laws. Conclusion: In the administrative trials, the mere reliance on the statutory provisions and the principle "the rule of law" for judicial controlling of the administrative authorities’ decisions and interventions is not so much promising. In this regard, the use of such a scale as "principles of the administrative laws" can bridge the gap stemming from the absence of regulation-making resources, particularly for the judicial controlling of the administrative actions. The observance of the human rights is amongst the most important duties defined for the administrative justice court. In this regard, several roles of the general assembly of the administrative justice court are very important and vital for expressing and producing the judicial procedures containing general principles and fundamental concepts of the law; however, it can be generally asserted that the administrative justice court has not been so much successful seminally in the enjoyment of the modern principles of the administrative laws and, also, the authorities of the administrative justice court have been reduced in supporting and requiring the governmental organs for and to the observance of the human rights. Please cite this article as: Tariverdi S, Fallahzadeh AM. The Role of the Judicial Procedures of the Administrative Justice Court’s General Assembly in the Development of the Administrative Rights’ Principles from the Perspective of Human Right. Iran J Med Law, Special Issue on Human Rights and Citizenship Rights 2020; 499-513.