نویسنده: موسوی، میرنجف* ؛ کهکی، فاطمه‌سادات ؛
چکیده: توسعه‌ی اقتصادی عادلانه، مهمترین هدف نظام اقتصادی اسلام است و آمایش یک نوع برنامه‌ریزی توسعه است که در چهارچوب هدف‌ها و سیاست‌های توسعه‌ی ایرانی اسلامی (با رویکرد عدالت محوری) در پی از میان برداشتن عدم تعادل‌های منطقه‌ای و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی تلاش می‌کند. هدف تحقیق سنجش وضعیت نابرابری منطقه‌ای در شهرستان‌های استان خراسان رضوی و همچنین بررسی میزان اثرگذاری هریک از شاخص‌های توسعه ایرانی اسلامی (عدالت اقتصادی، عدالت اجتماعی، عدالت کالبدی، عدالت اکولوژی و عدالت فرهنگی) با رویکرد عدالت محوری در تحقق آمایش سرزمین استان و در نهایت اولویّت‌سنجی شاخص‌های توسعه‌ی ایرانی اسلامی در تحقق آمایش سرزمین استان خراسان رضوی است. نوع تحقیق کاربردی و توسعه‌ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعه‌ی آماری متخصصین جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی و حجم نمونه‌ی120 پرسشنامه است که بر اساس روش نمونهگیری تصادفی انجام شد و همچنین تعداد 40 شاخص تلفیقی توسعه مستخرج از سالنامه است. روش جمـع‌آوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) است. جهـت تجزیـه و تحلیـل داده‌ها از مـدل‌سـازی معـادلات ساختاری (LISREL)، فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP)، آنتروپی شانون، مدل (VIKOR)، تحلیل خوشه ای و ضریب پراکندگی است. نتایج حاصل از مدل ویکور نشان می‌دهد که نابرابری و عدم تعادل منطقه‌ای در بین شهرستان‌ها وجود دارد و با توجه به نتایج معادلات ساختاری و تحلیل شبکه‌ای، مؤلفه عدالت اکولوژیکی با میزان ضریب مستقیم و مثبت (99/0) به عنوان اولویّت اول و تأثیرگذارترین مؤلفه در تحقق آمایش سرزمین در استان خراسان رضوی شناخته شد و از آنجا که آمایش خود یک برنامه‌ریزی برای مناطق با توجه به پتانسیل‌ها و قابلیت‌های مناطق است اگر در برنامه‌های توسعه ماهیّت اولویّت‌ها به توسعه ایرانی اسلامی (عدالت محوری) تغییر جهت پیدا کند زمینه‌ی تحقق آمایش سرزمین در استان فراهم می‌شود.
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان 1395 – شماره 45 رتبه: علمی-پژوهشی/ISC (28 صفحه – از 93 تا 120 )
Priority Assessment of Iranian Islamic Development Indicators in the Realization of Spatial Planning of Khorasan Razavi Province with the Justice Based Approach
Author: Mirnajaf, Mousavi*; Fatemeh sadat, Kahaki;
Abstract: Equitable economic development is the most important purpose of the Islamic economic system and spatial planning is a kind of developmental planning that attempts to remove regional imbalances and social and economical inequality within the framework of the goals and policies of Iranian Islamic development (with the justice based approach). In this regard, the purpose of the study is to assess priorities of the Iranian Islamic development indicators (economical justice, social justice, physical justice, ecological justice and cultural justice) in the realization of spatial planning in Khorasan Razavi province as well as the assessment of development indicators in the cities of the province. And to evaluate the effect on the dependent variable of each of the indicators in order to achieve justice in various dimensions. This research is practical and developmental and its method is descriptive-analytical and survey. The population includes geographical, economical, and social experts and sample size consists of 120 professionals and also it consists of a compilation of 40 indicators derived from the yearbook based on random sampling. Method of data collection is library based and field based (questionnaire). To analyze the data, structural equation modeling (LISREL), analysis network processing (ANP), Shannon entropy, (VIKOR) model, cluster analysis and dispersion coefficient were used. The results obtained from VIKOR model show that there is inequality and regional imbalance among the cities and according to the results of structural equation modeling and network analysis, the component of ecological justice with direct and positive coefficient (0.99) was known as the first priority and the most influential component in the realization of spatial planning in Khorasan Razavi province. Since spatial planning is a program for regions based on potentials and capabilities, if in developmental programs, the nature of the priorities reorient towards Iranian Islamic development (the justice based approach), grounds for the realization of spatial planning will be provided in the province