نویسنده: امیر کبیری، علیرضا*؛ ضربی، سودا؛ ربیعی مندجین، محمد رضا؛
چکیده: بررسی پژوهش‌های گذشته در زمینه عدالت سازمانی نشان‌دهنده این موضوع است که در مجموع هر یک از پژوهش‌ها، با توجه به نوع رویکرد و تأکید و اهدافی که دنبال می‌کرده، به بیان چند ویژگی خاص پرداخته و قادر به پوشش دادن مجموعه ویژگی‌های عدالت سازمانی که بر مبنای ارزش‌های اسلامی باشد نیست. در این پژوهش تلاش شد این خلأ برطرف شود و مؤلفه‌ها و شاخص‌های عدالت توزیعی و رویه‌ای و مراوده‌ای اداره آموزش‌وپرورش، با در نظر گرفتن زمینه‌های آموزشی و اقتصادی و اداری، شناسایی شوند و مدل عدالت سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی ارائه شود. عدالت نقش مهمی در پویایی، بهبود عملکرد، انگیزش شغلی، رضایت شغلی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی، و … ایفا می‌کند و از این رو از موضوعات مورد توجه مدیران و کارکنان است. بر این اساس و با توجه به بافت فرهنگی‌ـ اجتماعی آموزش‌وپرورش پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه و بستر و پیامدهای مدل عدالت سازمانی مبتنی بر ارزش اسلامی انجام شد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش بر حسب نوع داده اکتشافی و بر حسب هدف کاربردی است. همچنین، با توجه به ضرورت استنباط از اصلی‌ترین منبع اجتهاد دینی، یعنی قرآن کریم، از بین راهبردهای مختلف پژوهش کیفی، از راهبرد تحلیل محتوا مبتنی بر ارزش‌های اسلامی بهره برده شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش را 27 نفر از مدیران و استادان دانشگاهی و خبرگان در حوزه علوم قرآنی و منابع انسانی اداره آموزش‌وپرورش استان اردبیل تشکیل داده‌اند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها نیز از قرآن کریم و نهج البلاغه و شرح غررالحکم بهره برده شد و همه آیاتی که تفسیرشان در حوزه عدل و واژه‌های مرتبط بود مطالعه و کدگذاری شد. از روش تحلیل مضمون )تم( به منظور تجزیهوتحلیل مصاحبه‌ها )کدگذاری و تعیین تم‌های فرعی و اصلی( استفاده شد و گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته عمیق و تجزیهوتحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA انجام شد. یافته‌های پژوهش بیانگر این موضوع بود که مدل نهایی عدالت سازمانی مشتمل بر 3 بعد و 11 مؤلفه و 90 شاخص است. همچنین، زمینه و بسترهای لازم برای اجرای عدالت سازمانی و پیامدهای آن مبتنی بر ارزش‌های اسلامی نیز مشخص شدند.
منبع: مدیریت فرهنگ سازمانی تابستان 1401، دوره بیستم – از 291 تا 319
دانلود مقاله10.22059/jomc.2021.322152.1008267
Identifying the components, context and consequences of the organizational justice model based on Islamic values
Author: Amirkabiri, Alireza*; Zarbi, Sevda; Rabiee Mandejin, Mohammad Reza;
Abstract: Since the observance of organizational justice in the work environment has various effects such as job satisfaction, organizational commitment, pessimism, performance and job motivation, so its observance in the education organization which is an educational organization and the future human resources infrastructure of society in It is formed, it is important and necessary. Therefore, the purpose of this study is to design an organizational justice model with an approach to Islamic values and the research question is what are the indicators and sub-indicators of organizational justice based on Islamic values? The research method is qualitative in terms of the nature of the data and applied in terms of purpose.The research participants consisted of 27 management experts who were selected by purposive sampling. Data were collected through in-depth semi-structured interviews and data analysis was performed using content analysis technique and MAXQDA software. The results indicate the identification of three main themes for organizational justice with the approach of Islamic values, including distributive justice (principle of equality and equality; principle of fairness; principle of need); Procedural justice (stability; non-bias; correctness; representation of all stakeholders; correction of mistakes; ethics) and interpersonal justice (respect and trust; interest, attention and communication; clear decisions and sufficient explanations). Also, the necessary grounds and contexts for the implementation of organizational justice and its consequences were identified.